VĂN CHƯƠNG

Kể nàng tìm cớ tuyệt giao thì cũng được, thì cũng chẳng khó khăn gì. Phiền một nỗi thời chưa cưới của nàng đã kéo dài quá. Ai ai cũng biết rằng nàng là vị hôn thê của Phát. Ai ai cũng nói đến. Hơn thế, người ta coi hai người như đã thành vợ chồng rồi. Chẳng lẽ bây giờ câu chuyện lấy nhau bỗng im bặt đi! Như cái pháo tịt ngòi? Thế còn ê chề hơn là nhắm mắt lấy nhau vậy. Giá Phát xin thôi, thì đã đi một lẽ. ừ, giá Phát xin thôi...

Mì là cô gái đẹp nhất làng. Tất cả những người con trai đều công nhận thế. Vả anh nào cũng ngấp nghé muốn phải lòng. Nàng chẳng kiêu kỳ chi đâu, nhưng yêu được nàng cũng không phải là dễ. Bởi vì nàng nhan sắc. Bởi vì nàng lại biết chữ nữa. Sự biết chữ của một người con gái ở làng Nghĩa đô quả là một tài hoa hiếm có. Nàng viết hộ thư những người hàng xóm. Nàng đọc truyện Hoàng Trừu vanh vách. Nàng thông thạo về đường tiểu thuyết lắm. Bởi vậy, đã xảy ra một chuyện tức cười về chữ nghĩa khó khăn ấy.

Con sẽ tự tử, con sẽ chết để chứng minh cho cô và dượng là con không biết gì! Dẫu sao, hắn vẫn là tên giang hồ có gốc gác của một gia đình tử tế. Hắn nhảy bổ như cắt, bay vào phòng thằng nhỏ. Hắn nhìn rõ, thằng bé nước mắt lưng vực. Người đàn bà đang ôm lấy đứa trẻ và vợ hắn lại ôm lấy vai người đàn bà. Hắn quay ra ngoài. Ôm lấy đầu gục xuống mặt đệm sa-lông. Lấy cái gối úp lấy mặt. Nửa tiếng sau. Hắn ra chốt cửa, sau khi người đàn bà và thằng bé lí nhí chào hắn. Từ hành lang vọng lên liếng bàn bạc rì rào. Hắn hình dung ra chiếc xe của họ bò loằng ngoằng trượt trên con đường còn nhầy nhụa giá băng. Trời lại sắp tối rồi và tuyết vẫn không ngừng rơi...

Cái đời đầu đường xó chợ ấy ngay từ thuở còn nhỏ đã dạy cho tôi hiểu rằng: muốn cho người ta dễ có lòng thiện thì phải làm thế nào cho người ta khỏi nghèo khổ, mà một xã hội nghèo khổ thì bao giờ cũng dễ thành một xã hội xấu xa.

Chân Dung Kẻ Sĩ: Di cảo của cha là truyện ngắn in trong Mây Hồng, tập truyện ngắn mới nhất của nhà văn Nguyễn Trường, NXB Thanh Niên in năm 2023. Trước đó, truyện in trên Báo Văn nghệ số xuân 2022. 

Anh ta ngồi im, không gian xung quanh thoảng nước hoa và giếng giở báo khẽ sột soạt. Rồi anh nhìn trước sau, hỏi tôi: "em rảnh không?". Tôi ngả đầu ra sau ghế, nhướn mày: "Để làm gì?". "Cà phê?". Anh ta ngoan cố dưới cái vỏ rụt rè mà các anh có vợ thường hay có, và lần nào cũng vậy, tôi im lặng vài phút, thấy ghê ghê với cảm giác là lạ. Rồi tôi chợt oán những thằng bạn trai hàng ngày của tôi, những người đã để tôi phải đấu trí trong những tối thứ bảy, chủ nhật, và đổ tội cho lòng căm tức,

Chân Dung Kẻ Sĩ: Cô lái đò Sông Ninh là truyện ngắn trong tập truyện cùng tên của nhà văn Chu Văn, Nhà xuất bản Văn Học in năm 1960. Ai cũng đoán rằng cái người bé nhỏ như thế mà chịu đòn tra tấn ở Từ Phương thì thôi chết, chả còn mong gì mà trở về nữa. Nửa tháng sau, cô Tẹo lần được về bến đò. Cô đi men theo dọc bờ đê, tay phải bọc trong một bó giẻ xù xù đẫm máu đặc sệt, tay trái chống một cây gậy bằng thân sắn. Người vốn nhăn nheo xấu xí, lần này cô càng nhăn nheo hơn, khặc khừ như bà lão sáu mươi. Trên mặt, năm sáu vết máu đọng xanh xám. Bàn chân, bàn tay đầy những vết sẹo, vết lở loét. Cô đi rất chậm, vai lệch hẳn về một bên.

Chân Dung Kẻ Sĩ: Nhà văn Chu Văn là thành viên sáng lập Hội nhà văn Việt Nam, ông được trao Giải thưởng Nhà Nước về Văn học Nghệ thuật năm 2001 với các tác phẩm: Bão biển, Đất mặn và Tuyển tập Chu Văn. Truyện ngắn của ông dưới đây, Con đường lầy đạt Giải ba cuộc thi văn chương của Tạp chí Văn Nghệ (Nay là Báo Văn nghệ) năm 1958.