VĂN CHƯƠNG

Giếng trong là truyện ngắn củ nhà văn Lê Tấn Hiển đạt giải Ba cuộc thi truyện ngắn 1996 Tạp chí văn nghệ Quân Đội.

Bạn nói: "Mầy là chuột sa hũ nếp". Nàng nghe ra: "Mầy là bông hoa lài cắm bãi cứt trâu". Tới lượt bà cô thương đứa cháu gái hy sinh vì gia đình nên ai ủi: "Con là Huyền Trân đổi lấy hai châu Ô, Lý". Nàng gạt phắt bàn tay bà cô xuống. Nàng biết phản xạ của nàng lúc sai, lúc đúng, biết đâu Hồng Loan cũng ước một miếng dai dai cỡ ông ánh nên nói thực tình. Nhưng ai giận, nàng xin chịu. Nàng đã ăn một buổi tiệc do đời dọn gồm đủ vị ngọt, cay, chua, thừa chất béo lại thiếu vị chát... Nàng gặp lại Quảng đi đâu không biết tung tích và nàng ngã người vào người tình không phải việc tình cờ, Quảng vuốt ve mái tóc nàng như vuốt đầu em nhỏ, thủ thỉ: - Em là Kiều Nương bán mình chuộc cha.

Nụ cười trên môi lũ trẻ tắt ngấm khi tiếng chuông gọi gắt gao của người bố vang lên. Hai cái xe đẩy nối đuôi nhau chạy dọc theo đường hành lang hẹp và tối om. Con mèo già rên gừ gừ ở lối nhỏ rẽ vào nhà kho. Hai vệt sáng xanh lẹt, bất động mở trừng trừng về phía chúng.

Nhà văn Thanh Châu (1912-2007), tên thật là Ngô Hoan, là một cây bút quen thuộc trong văn đàn Việt Nam với truyện ngắn “Sắc hoa Ti-gôn”. Tháng 9 năm 1939, truyện ngắn “Sắc hoa Ti-gôn” của ông đăng trên “Tiểu thuyết thứ Bảy”. Truyện ngắn này có đời sống lâu dài, gắn chặt với văn học sử Việt Nam không chỉ vì điển hình cho trào lưu lãng mạn lúc bấy giờ, mà còn vì nó gắn với lý do xuất hiện bài thơ “Hai sắc hoa Ti-gôn” của nhà thơ “bí ẩn” T.T.Kh.
Theo lời kể của Thanh Châu, thì nội dung truyện chính là chuyện tình của Lê Phổ (1907-2002). Còn về nhà thơ “bí ẩn” T.T.Kh, nhà văn Thanh Châu vẫn luôn giữ nguyên quan niệm từ năm 1939, là: “Không cần biết con người thật của T.T.Kh, tôi chỉ biết rằng đó là người đàn bà đã viết được những vần thơ đẹp. Còn muốn gì hơn? Sao người ta cứ muốn làm nhơ bẩn những gì gọi là trong sạch ở cõi đời này?”

Hoa nở đêm là truyện ngắn trong tập truyện ngắn cùng tên của nhà vắn Huy Phương (1926-2009) xuất bản năm 1995. Năm 2017, nhà văn Huy Phương được Hội Nhà văn Việt Nam truy tặng Giải thưởng Cống hiến đợt I. Các tác phẩm tiêu biểu của ông như Xi măng, Nơi anh sẽ đến, Hoa nở đêm...

Chú Kha đột nhiên hỏi: "Thùy ơi, mười bảy năm qua cháu có ra đảo Cồn lần nào nữa không? Có gặp lại thằng Hòa, cái thằng rình xem con gái tắm ấy?". Thực ra, nó ra nó hái hoa mua trắng để tặng cháu đấy thôi. Tình cờ gặp cháu tắm. Nó hoảng quá. Cháu lại càng hoảng hốt hơn nên mới sinh chuyện... Nước mắt tôi rơi chan hòa trên má. "Tội nghiệp! Thằng bé không bị kỷ luật gì đâu. Cậu Ðảo trưởng cũng thật tốt và hiểu rõ mọi chuyện. Nhưng khốn khổ, lúc ấy cả đảo đã ồn ã lên  cái tin: "Thằng Hòa cưỡng dâm đứa con gái mười tám tuổi". Nước mắt tôi ràn rụa... "Sau cái tin ồn ã ấy không một ai thèm nói chuyện với nó nữa. Những người lính đồng đội không hề oán thán, trách móc hay xỉ vả nó một lời, thà họ chửi mắng nó còn hơn. Họ lặng im, coi như không có chuyện gì xảy ra, cũng như không hề có nó". Vai tôi run bần bật... ...

Anh Thiêm nói, đôi khi đi trong rừng ta có thể bắt gặp xác một con họa mi nằm phơi khô trên cỏ, lũ kiến đen kiến đỏ bu kín. Cúi xuống nhìn thật kỹ thấy trên mình nó mang nhiều vết thương, có con mắt bị móc lòi ra, có con gãy cánh, rách cổ. Ðó chính là xác của những chàng dũng sĩ. Họa mi sống có đôi, mỗi đôi chiếm giữ một giang sơn, một vùng trời vùng đất. Một hôm nào đó có một chú họa mi từ đâu lạc đến, thế là cuộc tỷ thí bắt buộc phải xảy ra. Một là sống, là có tất cả, kể cả tình yêu, hai là chết. Hai con họa mi đực lao vào nhau chẳng còn biết trời đất là đâu, trời không còn thấy xanh nữa, đất không còn thấy chập chùng sông núi nữa, tất cả đều ngả nghiêng hoa cà hoa cải. Và con cái bay đâu đó, nấp đâu đó ra sức xùi, thúc giục người tình của mình không được nản chí, không được cam chịu thất bại.

Nhà văn Đoàn Lê là biên kịch của các bộ phim kinh điển của Việt Nam: Làng Vũ Đại ngày ấy, Cha và con, Bình minh xôn xao. Nhà văn Đoàn Lê cũng chính là nhân vật "Chị Tôi" trong tác phẩm của em gái bà, nhà thơ Đoàn Thị Tảo: Cho một ngày sinh" tặng riêng Đoàn Lê: "Thế là chị ơi/ Rụng bông gạo đỏ/ Ô hay trời không nín gió/ Cho ngày chị sinh/ Ngày chị sinh trời cho làm thơ/ Cho nết buồn vui bốn mùa trăn trở/ Cho làm một câu hát cổ/ Để người lí lơi/ Vấn vương với sợ tơ trời/ Tình riêng bỏ chợ, tình người đa đoan"...