VĂN CHƯƠNG

Cụ Kép thường nói với lớp bạn cũ rằng có một vườn hoa là một việc dễ dàng, những đủ thời giờ mà săn sóc đến hoa mới là việc khó. Cụ muốn nói rằng người chơi hoa nhiều khi phải lấy cái chí thành chí tình ra mà đối đãi với giống hoa cỏ không bao giờ biết lên tiếng. Như thế mới phải đạo, cái đạo của người tài tử.

  Nàng khóc nức nở trên vai tôi: "Chúng mình yêu nhau đã lâu mà sao anh thờ ơ thế?". Tôi lắp bắp trả lời: "Anh yêu em vô cùng, anh chỉ sợ mất em". Nàng thiết tha hỏi: "Thế tại sao anh không cưới em đi?".

Một kỷ niệm cũ dù êm đềm, sáng suốt, hay thảm khốc, tối tăm, bao giờ cũng xúc động lòng ta hơn là những sự lo âu, mừng rỡ của tương lai dẫn đến. Nhất là những kỷ niệm ấy lại thuộc về thời kỳ thơ ấu của ta, cái thời kỳ rất yêu dấu, rất nên thơ, vì chan chứa cảm tình.

Chiều, chiều rồi. Một chiều êm ả như ru, văng vẳng tiếng ếch nhái kêu ran ngoài đồng ruộng theo gió nhẹ đưa vào. Trong cửa hàng hơi tối, muỗi đã bắt đầu vo ve. Liên ngồi yên lặng bên mấy quả thuốc sơn đen; đôi mắt chị bóng tối ngập đầy dần và cái buồn của buổi chiều quê thấm thía vào tâm hồn ngây thơ của chị: Liên không hiểu sao, nhưng chị thấy lòng buồn man mác trước cái giờ khắc của ngày tàn.

Gió lạnh đầu mùa của Thạch Lam là một trong những tập truyện ngắn xuất sắc của nền văn học Việt Nam, đầy cảm động, chan chứa tình yêu thương và lòng cảm thông đối với những mảnh đời bất hạnh. Đồng thời, tác phẩm còn kể về niềm vui sướng của cuộc sống an nhiên chốn thôn quê, bình thản và nhẹ nhàng.

Giăng sáng là một trong những kiệt tác của Nam Cao viết về đề tài người trí thức Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám, tác phẩm đã vẽ nên cảnh đời chung của các tiểu tư sản nghèo lúc bấy giờ, mặc dù mang trong mình nhiều hoài bão và ước mơ nhưng họ vẫn bị vùi dập bởi nỗi lo toan về cơm áo, gạo tiền.

Thị siêng lắm, siêng đến mức khó hiểu vì có lúc thị ra đây mà chẳng có việc gì để làm, chỉ ngồi thẫn thờ dưới gốc cây trâm bầu, trưa nắng thì úp chiếc nón lá rách tươm lên mặt mà ngủ, trời sụp tối vẫn còn lấn bấn mãi trên bờ ranh đầy cỏ.

Nhà văn Triệu Huấn trong Giấc mộng cuối cùng lại đi sâu phác họa đời sống nội tâm đầy trắc ẩn của hai người lính của hai cuộc chiến mang nặng trên mình bao nỗi suy tư về tương lai, đường đời phía trước. Hạc - anh thương binh tàn tật trong cuộc kháng chiến chống Pháp có cuộc sống hòa thuận êm ấm với người vợ xinh đẹp tháo vát song di chứng tàn khốc của chiến tranh đã khiến anh không thể có hạnh phúc trọn vẹn. Còn Bình chàng thanh niên hai mươi tuổi chưa có người yêu nghĩ về bước đường tương lai người lính phía trước mà thương mình, thương cho đời lính chiến với sự nhân hậu, đức độ và lòng cảm thông sâu sắc đã chấp nhận hy sinh giúp đỡ đồng chí, đồng đội niềm an ủi tinh thần lúc về già có người nương tựa, đỡ đần. Đó cũng là tất cả những gì Bình để lại cho gia đình, dòng họ - hoàn thành giấc mộng cuối cùng cho người sống cõi thực trước khi đi vào lòng đất mẹ.