VĂN CHƯƠNG

“Kép Tư Bền” là truyện ngắn đặc sắc nhất trong tuyển tập cùng tên của nhà văn Nguyễn Công Hoan, hoàn thành vào tháng 07/1933, xuất bản thành sách năm 1935

Nhà văn Trần Thế Tuyển: Nếu nói về cuộc đời và nghiệp văn của Nguyễn Thi, tôi thấy đó là một sự nghiệp “Im lặng mà tỏa sáng”. Im lặng khi ông không nói về mình, không ầm ĩ, tự gây tiếng vang. Ông tỏa sáng qua các tác phẩm văn chương đi vào lòng người, trong mặt trận cầm viết ông là một anh hùng. Nguyễn Thi có thể nói là một nhà văn đặc biệt đã sống trọn vẹn cả hai góc cạnh nhà văn và người lính, với cả hai, ông đã sống đúng nghĩa một con người.

Cụ Kép thường nói với lớp bạn cũ rằng có một vườn hoa là một việc dễ dàng, những đủ thời giờ mà săn sóc đến hoa mới là việc khó. Cụ muốn nói rằng người chơi hoa nhiều khi phải lấy cái chí thành chí tình ra mà đối đãi với giống hoa cỏ không bao giờ biết lên tiếng. Như thế mới phải đạo, cái đạo của người tài tử.

  Nàng khóc nức nở trên vai tôi: "Chúng mình yêu nhau đã lâu mà sao anh thờ ơ thế?". Tôi lắp bắp trả lời: "Anh yêu em vô cùng, anh chỉ sợ mất em". Nàng thiết tha hỏi: "Thế tại sao anh không cưới em đi?".

Một kỷ niệm cũ dù êm đềm, sáng suốt, hay thảm khốc, tối tăm, bao giờ cũng xúc động lòng ta hơn là những sự lo âu, mừng rỡ của tương lai dẫn đến. Nhất là những kỷ niệm ấy lại thuộc về thời kỳ thơ ấu của ta, cái thời kỳ rất yêu dấu, rất nên thơ, vì chan chứa cảm tình.

Chiều, chiều rồi. Một chiều êm ả như ru, văng vẳng tiếng ếch nhái kêu ran ngoài đồng ruộng theo gió nhẹ đưa vào. Trong cửa hàng hơi tối, muỗi đã bắt đầu vo ve. Liên ngồi yên lặng bên mấy quả thuốc sơn đen; đôi mắt chị bóng tối ngập đầy dần và cái buồn của buổi chiều quê thấm thía vào tâm hồn ngây thơ của chị: Liên không hiểu sao, nhưng chị thấy lòng buồn man mác trước cái giờ khắc của ngày tàn.

Gió lạnh đầu mùa của Thạch Lam là một trong những tập truyện ngắn xuất sắc của nền văn học Việt Nam, đầy cảm động, chan chứa tình yêu thương và lòng cảm thông đối với những mảnh đời bất hạnh. Đồng thời, tác phẩm còn kể về niềm vui sướng của cuộc sống an nhiên chốn thôn quê, bình thản và nhẹ nhàng.

Giăng sáng là một trong những kiệt tác của Nam Cao viết về đề tài người trí thức Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám, tác phẩm đã vẽ nên cảnh đời chung của các tiểu tư sản nghèo lúc bấy giờ, mặc dù mang trong mình nhiều hoài bão và ước mơ nhưng họ vẫn bị vùi dập bởi nỗi lo toan về cơm áo, gạo tiền.