VĂN CHƯƠNG

Chân Dung Kẻ Sĩ: Nhà văn Nguyễn Khoa Đăng là tác giả của bài thơ nổi tiếng Mùa lúa chín. Ông từng dạy học và sáng tác văn nghệ tại quê nhà Thái Bình cho tới năm 1977, sau đó chuyển vào công tác tại Hội văn nghệ Kiên Giang. Tại vùng đất Nam bộ, ngoài sáng tác, nhà văn Nguyễn Khoa Đăng bất ngờ có nghề mới là nghề "thầy cãi" trong Đoàn bào chữa viên của tỉnh Kiên Giang suốt 3 năm tới lúc gần nghỉ hưu, với hơn hai trăm vụ tranh biện cho các thân chủ là bà con nghèo thân cô thế cô. Năm 1993, ông nghỉ hưu rồi trở lên định cư tại thành phố Hồ Chí Minh. Tại đây, ông viết hai cuốn tiểu thuyết về cải cách ruộng đất được nhiều người biết đến là Nước mắt một thời (2009) và Hoàng hôn lạnh (2011).

Chân Dung Kẻ Sĩ: Một lần tới Thủ đô có thể coi là một lời tuyên ngôn của nhà văn Trần Đăng, viết hồi tháng Một năm 1946. Nhà văn chào tạm biệt Hà Nội xưa cũ, một Hà Nội mà: "Thủ đô Việt Nam được tô điểm bằng bao nhiêu màu sắc quốc tế. Đời sống Việt Nam cũng phản chiếu được ngay cái ánh sáng phù hoa ấy. Phòng trà ở góc phố Hàng Bạc, một ánh sáng đều nhạt, dịu dàng. Những thanh niên tuấn tú ngồi bên những màu thêu hoa. Những tiếng đàn rền rĩ ở những cung trầm. Xa chút nữa, cánh cửa của một tiệm nhảy hé mở để một võ quan ngoại quốc cao lớn lách cặp thướt tha cũng như chợt thoát bay ra ngoài tiếng đàn lả lướt."

Chân Dung Kẻ Sĩ: Tầm thường thì đã sao ? Cái tầm thường vốn nó không phải là một cái tội để người ta khinh, người ta ghét. Có điều đã tầm thường lại còn thích nổi danh, thích đánh đu với những người nổi danh, thích học đòi cách sống đài các, quái dị của những kẻ nổi danh, muốn đứng lẫn với họ để tự coi là một phần tử trong đám họ. Sống với nhau được mười năm thì anh bỏ đoàn lên một tỉnh mạn ngược làm cán bộ sáng tác kịch của Hội Văn nghệ trên đó. Vì anh được nghe ai đó trong giới sân khấu nói rằng anh có khả năng sáng tác hơn khả năng biểu diễn.

Chân Dung Kẻ Sĩ: Nguyễn Thị Thụy Vũ là nữ nhà văn người Vĩnh Long, cùng với bốn nữ nhà văn khác được xem là năm nữ  tác giả viết văn hay nhất Miền Nam trước năm 1975. Sau năm 1975, bà ở Lộc Ninh nuôi các con, trong đó có người con gái út bị liệt não từ khi hai tuổi. Để có tiền nuôi con, nhà văn tất tả ngược xuôi, buôn bán vặt, làm lơ xe đò, làm rẫy, chăn dê, trồng cà phê… do không thể viết văn do các tác phẩm của bà bị quy là đồi trụy. Chân Dung Kẻ Sĩ trân trọng giới thiệu lại tác phẩm "Đàn kiến lửa" của nhà văn Nguyễn Thị Thụy Vũ dưới đây:

Chân Dung Kẻ Sĩ: Cô Tề Làng Tôi là truyện ngắn rất khác biệt của nhà văn Đức Ban viết về hậu chiến. Nhà văn người Hà Tĩnh viết không nhiều, không chói chang nhưng bền bỉ. Năm 2017, ông nhận được Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật với các tác phẩm Trăng vỡ (tiểu thuyết) và Đêm thức (tập truyện ngắn). - Sao cô không lên Uỷ ban hành chính xã trình báo giấy tờ? Cô bất giác thở dài, rồi nói: - Tôi có giấy tờ nào đâu. Chủ tịch xã nói: - Cô Tề ạ, chúng tôi biết cô từng là anh hùng. Cũng biết cô làm lãnh đạo trên thành phố. Nhưng đây là làng. Đây có Đảng, có chính quyền. - Nom tôi có vẻ chống Đảng lắm à? - Không. Tôi không có ý nói thế... Nhưng mà... - Anh ta đưa bàn tay khua khua trước mặt, rồi độp hỏi - Có phải cô bị kỷ luật không? Cô Tề ngửa cổ ra cười. Tiếng cười của cô nghe lanh lảnh khiến chủ tịch xã phải ngoảnh nhìn ra ngoài trời, lúc này đã vàng rượi trăng. Cuối cùng cô nói: - Anh lên thành phố mà hỏi. Chủ tịch xã đứng dậy, lầm rầm câu gì đó rồi bước ra cửa.

Chân Dung Kẻ Sĩ: CÔ TRÒ là truyện ngắn trong veo của nhà văn người An Giang Trần Tùng Chinh. Ở đấy, có lũ học trò nghịch ngợm bày trò đua xuồng với cô giáo sợ nước của chúng, có trò thăm bịnh cô bằng một nải chuối, có cô "về năn nỉ ỷ ôi mẹ của cô" làm mạnh thường quân giúp lũ trò kinh phí đi tham quan dã ngoại... Từ đó đến cuối năm cô làm việc không ngừng nghỉ. Cô dạy trên lớp hết cả sức mình. Trống đánh hết tiết, cô cũng “oải” cả người. Học trò có thể hỏi bài cô bất kỳ ở đâu, bất cứ lúc nào. Cô lại dạy phụ đạo thêm cho ai học yếu. Trò học thuộc loại khá cũng lò dò xách tập vào ngồi. Rồi ngoại khoá, rồi đi tham quan … Trường không đủ kinh phí, cô về năn nỉ ỷ ôi mẹ của cô làm “mạnh thường quân”. Mẹ cô chỉ còn biết mắng yêu: “Tôi nuôi cô chưa đủ hay sao còn phải nuôi luôn cả lũ học trò của cô đây hử?” May mà bố mẹ cô kinh doanh mua bán đã lâu, lại chỉ có mỗi mình cô nên “bảo trợ” cho cô tha hồ dạy học.

Chân Dung Kẻ Sĩ: Cùng với Hoa vông vang, Gánh Xương Trâu là một trong những truyện ngắn được bạn đọc yêu thích của nhà văn Hồ Thị Hải Âu. 

Chân Dung Kẻ Sĩ: Nhà văn Nguyễn Thành Nhân được biết nhiều qua tiểu thuyết đầu tay Mùa xa nhà viết về những tháng năm anh chiến đấu tại Campuchia, là một trong số ít các tiểu thuyết đầu tiên viết về những người lính trên chiến trường K. Nguyễn Thành Nhân viết xong Mùa xa nhà năm 2009, sau hai năm miệt mài. Tuy nhiên mãi đến năm 2004, Mùa Xa Nhà mới được Nhà xuất bản Trẻ đưa in do nhà văn bảo vệ đến tận cùng từng câu chữ do mình viết ra, không cho biên tập viên sửa chữa.