VĂN CHƯƠNG

Nhà văn Bảo Ninh: Tôi luôn bị như thế. Tôi muốn nói mình đặc biệt nhớ truyện đó. Đặc biệt nhớ vì…tiếc cho mình. Xưa, tôi không ít dịp ở trong huống cảnh từa tựa cảnh của Sang sông. Quả thực cũng từng nhen ý tưởng viết về một chuyến đò. Và nhất là, cái chi tiết cốt lõi của Sang sông, tôi cũng đã từng lâm vào, không hẳn y hệt, nhưng na ná. Cho nên khi đọc Sang sông, tôi thấy tiếc ghê. Thậm chí nghĩ, truyện này lý ra là của mình. Ở đời có loại truyện ngắn như thế, ai đọc rồi cũng thấy là sao mà viết dễ và dễ viết đến như vậy, mình cũng viết được; vậy nhưng, lại không tài nào có một ai khác ngoài tác giả có thể nhận ra, nghĩ ra, viết ra nổi.

VNQĐ: Nói đến Nguyễn Bản, người ta thường nhắc tới truyện Ánh trăng. Tất nhiên, Ánh trăng là một truyện hay, đã được dịch ra tiếng Pháp trong tập Terre des éphémeres (Xứ sở của những con phù du) và Vietnam News dịch ra tiếng Anh. Nhưng có những bạn đọc còn thích những truyện khác hơn như: Bức tranh màu huyết thạch, Mùi tóc Thảo, Hành hương giữa hai bờ lau cháy... và nhất là Rừng đêm cuối năm. Bản thân tác giả cũng thích truyện này hơn. Vì sao ư? Vì nó được in ở nhiều tập truyện ngắn tuyển chọn và có những tình tiết gắn liền với tác giả như: Một phụ nữ người Tày ấn con mèo vào lòng tác giả bảo: “Anh bế nó đi” và chuyện ngủ đêm nhờ ở bìa rừng với những hổ, dơi là có thật. Tuy nhiên chủ nhà là hai vợ chồng người kiểm lâm nghèo, không con cái. Ngoài ra, khi in ở báo Văn nghệ, một nữ biên tập viên đã trách tôi: “Sao anh ác thế, không cho họ vào với nhau?” Tôi cười: “Nếu là em, em có cho không?”. “Em cho ngay!”. Tôi cũng trách tôi lắm chứ. Nhưng biết làm sao! Nhân vật có đời sống riêng của nó, không ai ép được. Giống như đêm Dumas cho Porthos chết, rồi khóc nức nở. Dumas con hỏi: “Sao bố khóc?”. “Porthos chết rồi!”

Anh Liểu dẫn dụ được chị bằng một đống vỏ kèn lá ngoài thung, chị theo tiếng nhạc anh heo hút cả đêm ngoài hang đá. Rồi anh mở lối vào hang, không phải bằng rìu bằng búa mà bằng trí tò mò tuổi trẻ, bằng cả cái nhìn thách thức và khuyến khích của chị trước chúng bạn bản xa bản gần.

Chân Dung Kẻ Sĩ: Bút kí “Cái đêm hôm ấy… đêm gì?” trên báo Văn Nghệ số ra ngày 21.3.1988 của nhà văn Phùng Gia Lộc như một cơn bão lửa đốt cháy mọi lề thói cũ, thay đổi số phận của hàng chục triệu nông dân đang rơi vào cảnh bí quẫn cùng cực trước nạn cường hào mới. Bài viết đăng trên Văn Nghệ năm 1988 nhưng được đặt trong bối cảnh năm 1983 ở vùng quê làng Láng, xã Phú Yên, Thọ Xuân, Thanh Hóa, quê hương của tác giả.

Ở trong bao tiền thò ra một vỉ thuốc ngủ đang dùng dở. Bà đưa vỉ thuốc cho cô gái. Cô gái bóc lấy một viên thuốc ngủ, rồi trả vỉ thuốc cho bà. Thằng bé vẫn khóc ngằn ngặt. Cô bế thằng bé ra máy nước công cộng gần đấy. Máy nước chỉ còn rỏ tong tỏng như nước giọt gianh. Cô quỳ xuống chụm tay hứng nước. Lâu quá, chẳng ăn thua. Cô đưa tay cậy mồm thằng bé. Viên thuốc màu trắng được tọng vào họng nó. Tay kia cô vớt nước ở dưới vũng vòi máy, đưa vào họng thằng bé. Thằng bé sặc nước, nhưng rồi viên thuốc ngủ cũng trôi vào ruột. Cô bế nó đi.

Nhưng rồi anh cũng cưới Hường, và, chung đụng gây dần niềm thân ái, anh quên rất mau người tình cũ. Bấy giờ anh mới nhận thấy trước đây mình chỉ giả dối với mình, đã thêu dệt vào nỗi đau đớn của mình để bắt chước những mối tình lãng mạn trong tiểu thuyết.

Chân Dung Kẻ Sĩ: Phấn Thông Vàng là truyện ngắn trong tập truyện cùng tên xuất bản năm 1939 của nhà thơ Xuân Diệu.

Chân Dung Kẻ Sĩ: Nhà văn người Vĩnh Long Phạm Trung Khâu là tác giả của truyện ngắn đầy ám ảnh Tiếng Vạc Sành (đã giới thiệu trên Chân Dung Kẻ Sĩ), đạt Giải Nhì cuộc thi truyện ngắn 1992-1994 của Tạp chí Văn nghệ Quân đội. Ông còn đạt giải B của Ủy ban toàn quốc Liên hiệp các hội văn học nghệ thuật Việt Nam với tiểu thuyết Chìa vôi lại hót... Chân Dung Kẻ Sĩ giới thiệu truyện ngắn thứ hai của ông Tình Quạ. "Trong lúc tôi đang khổ sở vì màu vàng thì từ cây xoài thanh ca cũ, con quạ nhẹ nhàng sà xuống đậu trên vai tôi. Tôi ngoái lại mừng rỡ nhìn người bạn cố tri. Bất thình lình, nó dúi mỏ vào miệng tôi cái gì mềm mềm nhơn nhớt. Tôi lấy tay kéo ra. Một con trùn hổ! Xương sống tôi ớn lạnh vì mùi tanh ở đầu lưỡi. Tôi nắm hai chân ném nó xuống đất, nó không té mà còn bay lên đậu trên cành so đũa há mỏ cúi xuống dáo dác nhìn tôi."