VĂN CHƯƠNG

Chân Dung Kẻ Sĩ: Truyện ngắn "Mùa len trâu" của nhà văn Sơn Nam in trong tập Hương Rừng Cà Mau, Phù Sa xuất bản lần đầu năm 1962. Kể từ đó, tập truyện được tái bản nhiều lần và được Nhà xuất bản trẻ mua bản quyền tron đời, coi đó là bảo vật trấn sơn của họ. Câu chuyện kể về những người làm nghề đưa trâu đi tìm cỏ để sống qua mùa lũ đã được chuyển thể thành phim điện ảnh Mùa len trâu vào năm 2003 bởi đạo diễn Nguyễn Võ Nghiêm Minh.

Hỡi Thượng đế mà người ta đồn là rất công bình và chỉ làm toàn những điều nhân, sao Ngươi lại cho tôi một cái mặt tai hại cho tôi đến thế? Một cái mặt... nó thế nào! Ai chỉ gặp tôi có một lần cũng phải có một cảm tưởng khó chịu về tôi, mặc dù tôi gặp ai cũng cố làm mình không đến nỗi là một thằng đáng ghét.

Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và đầy gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tôi tự nhiên thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học. Tôi không lội qua sông thả diều như thằng Quý và không đi ra đồng nô đùa như thằng Sơn nữa. Trong chiếc áo vải dù đen dài tôi cảm thấy mình trang trọng và đứng đắn.

Nguyễn Thị Thụy Vũ là nữ nhà văn người Vĩnh Long, cùng với bốn nữ nhà văn khác được xem là năm nữ tác giả viết văn hay nhất Miền Nam trước năm 1975. Sau năm 1975, chồng bà là nhà thơ Tô Thùy Yên, người có bài thơ phổ nhạc thành bài hát nổi tiếng Chiều về trên phá Tam Giang qua Mỹ với chánh thất. Bà ở lại Lộc Ninh nuôi các con, trong đó có người con gái út bị liệt não từ khi hai tuổi. Bà ngừng viết văn do tác phẩm bị quy là đồi trụy. Để có tiền nuôi các con, nữ nhà văn tất tả ngược xuôi, buôn bán vặt, làm lơ xe đò, làm rẫy, chăn dê, trồng cà phê…

Chân Dung Kẻ Sĩ: Nguyễn Thị Ngọc Tú là nhà văn nổi danh trên văn đàn Việt Nam vào những thập kỷ 60, 70, 80 của thế kỷ trước. Bà viết CÂU CHUYỆN DƯỚI TÁN LÁ RỢP năm 1980, sau này được dựng thành phim Dưới tán lá rợp. Năm 2001, bà đã đoạt Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật đợt I. Bà cũng có một con gái theo nghiệp văn chương và nổi tiếng không kém mẹ là nhà văn Nguyễn Thị Thu Huệ.

Truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa viết năm 1970 sau chuyến đi thực tế Lào Cai của nhà văn Nguyễn Thành Long. Đây là truyện ngắn tiêu biểu cho phong cách Nguyễn Thành Long và được Bộ giáo dục đưa vào môn Ngữ văn lớp 9.

"Con ngựa già của chúa Trịnh" là truyện ngắn đầu tay nổi tiếng của nhà văn Phùng Cung đăng trên báo Nhân Văn số 4, tháng Mười 1956. Với ngụ ý chê trách một số nhà văn viết lách theo định hướng, đương nhiên, ông bị đình chỉ công tác. Mặc dù vậy, ông vẫn viết truyện dù không in ở đâu. Tới năm 1961, ông tập hợp bản thảo vài chục truyện ngắn đưa cho một số bạn văn chương đọc. Thật không may, tập bản thảo tới tay lãnh đạo. Ông bị bắt và bị giam mất 12 năm trong các nhà tù Hỏa Lò, Bất Bạt, Yên Bái, Phong Quang. Năm 1973, nhà văn Phùng Cung được trả tự do. Thời điểm này, dù cuộc sống cơ cực nhưng ông vẫn sáng tác. Chuyện sáng tác của ông được nhà văn Phùng Quán mô tả lại như sau: “Sau mười hai năm cách ly đời thường, Phùng Cung như xa lạ với môi trường văn nghệ. Được trả lại tự do, việc đầu tiên là anh cùng với vợ sửa lễ "Tạ ơn cao rộng cho được sống để trở về quê quán". Rồi yên phận hẩm hiu, anh tránh thật xa mùi bút mực. Anh xoay trần làm nghề đập đinh, phụ với vợ thêm nghề bánh rán, nuôi ba đứa con trai đang sức ăn, sức lớn. Song hình như mùi dầu nhờn, gỉ sắt, mỡ rán vẫn không át được mùi bút mực. Những lúc rảnh tay, anh ngồi buồn thiu, thỉnh thoảng chấm ngón tay vào đáy chén trà cặn, viết một từ gì đó lên mặt bàn". Chân Dung Kẻ Sĩ trân trọng giới thiệu lại Con ngựa già của chúa Trịnh của nhà văn Phùng Cung dưới đây

Thương nhớ đồng quê là truyện ngắn xuất sắc của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp viết năm 1992. Đến năm 1995, Đài NHK của Nhật Bản đã tài trợ toàn bộ kinh phí để đạo diễn Đặng Nhật Minh chuyển thể truyện thành kịch bản phim điện ảnh. Bộ phim sau đó thắng nhiều giải thưởng danh giá của Việt Nam cũng như một số liên hoan phim quốc tế khác.