VĂN CHƯƠNG

Nhà văn Trần Tiêu (1900-1954) viết văn khá muộn khi đã 36 tuổi, nhờ sự khuyến khích của anh trai là nhà văn Khái Hưng, một trong những chủ soái của Tự lực văn đoàn. Dù cộng tác với Tự lực văn đoàn, nhưng tác phẩm của Trần Tiêu lại đi theo hướng hiện thực chứ không theo hướng lãng mạn. Nhà văn Trần Tiêu còn là cha của giáo sư, Nghệ sĩ Nhân dân Trần Bảng và là ông nội của diễn viên, đạo diễn Trần Lực. Ma, là tác phẩm in trong tập truyện ngắn Sau lũy tre, Đời Nay xuất bản năm 1942.

Thư rằng: "Thưa cha. Tôi là một đứa con trẻ rất khốn nạn(28). Vì chính mắt con đã làm chứng một cái thảm kịch đáng kinh hãi đã diễn ra ở trong gia đình. Cái ác cảm ấy không bao giờ cho con khuây đi được. Thù mẹ khôn trả, nghĩa cha chưa đền, thực con không đáng kể là một người trên thế giới. Nếu con chưa tìm đến non cao vực thẳm cũng vì không nỡ để cha thêm nặng tội tình. Xin cha hãy quên có sinh đứa con tên là X... hãy sẵn lòng mạnh mẽ ăn năn cải hối. Sự sum họp của chúng ta ở nơi chín suối, ngày hãy còn dài".

Bây giờ gánh hàng trở nên nặng quá trên đôi vai nhỏ bé. Chiếc đòn gánh càng cong xuống và rên rỉ. Ngoài giang sơn nhà chồng nàng phải gánh vác, Tâm lại còn lo sao kiếm được đủ tiền để thêm cho cho các em ăn học. Trong sương muối sớm rét và giá lạnh, nàng đã phải bước ra ngõ để đi chợ rồi.

- Anh nói thực? - Tôi nói dối làm gì? Ông ấy không mời, sao tự nhiên tôi dám đến. Tôi không điên đâu. Ông ấy tử tế lắm. Người đầy tớ lại nhìn anh đĩ một lượt nữa, thấy bộ mặt anh quá thực thà, thì thương hại, nên mỉm cười, vỗ vai anh, và ôn tồn giảng: - ồ! Thế thì anh chẳng điên là gì? Lúc người ta hỏng ô tô khác, lúc người ta ở nhà tiếp khách khác. Chứ anh tưởng người ta lúc nào cũng như lúc nào à? Thôi, anh về đi là khôn...

Chân Dung Kẻ Sĩ: Phạm Duy Tốn (cha nhạc sĩ Phạm Duy) là một trong những trụ cột của Đông Dương Tạp Chí, tờ báo Tiếng Việt đầu tiên xuất bản ở Hà Nội do Nguyễn Văn Vĩnh phụ trách. Ông cũng là một trong những thành viên sáng lập của phong trào Đông Kinh Nghĩa Thục, giảng dạy Pháp văn và Việt Văn trong phong trào này.

Người quay tơ là truyện ngắn trong tập truyện cùng tên được Nghiêm Hàn ấn quán xuất bản năm 1927. Đây là một tác phẩm được ít người biết đến trong sự nghiệp văn học lẫy lừng của Nhất Linh – chủ soái Tự lực văn đoàn. Ra đời chỉ một năm sau truyện ngắn đầu tay Nho phong của Nhất Linh, nhưng tập truyện đã đánh dấu sự thay đổi vượt bậc trong văn phong, nghệ thuật sáng tác của ông, báo hiệu một văn tài xuất chúng sau này.

Nhà văn Như Phong (1917-1985) tên thật là Nguyễn Đình Thạc, sáng tác văn học từ trước năm 1945. Ông nội của Như Phong là cụ Nguyễn Văn Viễn, quê ở Đông Lao, tỉnh Hà Đông cũ thuộc dòng tộc Nho gia yêu nước. Cụ đã tham gia nghĩa quân đánh thực dân Pháp xâm lược, sau lại ủng hộ gạo cho quân Cờ Đen của Lưu Vĩnh Phúc đánh trận Cầu Giấy thắng lợi. Được giáo dưỡng trong gia tộc có truyền thống tốt đẹp, Nguyễn Đình Thạc (tên thật của ông Nguyễn Như Phong) dù được học ở trường Bưởi, nhưng đã sớm dấn thân đi tìm con đường mới để góp phần cứu nước. Ông đã viết một loạt truyện ngắn đăng trên Tiểu thuyết thứ bảy mang tính hiện thực phê phán như: Kỳ, Người ở tù về, Gái nhỡ thì, Truyện một người trẻ tuổi, Cái chết, Hai bà cháu, Chuồng nuôi ngựa… Năm 1939, Như Phong bị thực dân Pháp bắt và bỏ tù ở Hỏa Lò. Vào năm 1943, ông là một trong những nhà văn sáng lập Hội văn hóa cứu quốc.

Đám người giàu có ngồi ở dưới kia phần nhiều là người ngoại quốc dắt nhau tới tiệm Bagatelle để thỏa mãn ít nhiều nhục dục. Một cặp vợ chồng già uống rượu để tiếc đời. Một cặp nhân tình trẻ muốn say sưa để mà càng thương xuân. Giữa hai món ăn, họ nhẩy.