VĂN CHƯƠNG

- Tôi sẽ trả ông gấp mười người khác nếu ông vẽ. - Gấp mười? - Tự dưng ông nổi máu tò mò - Tức là bao nhiêu thế thưa bà? - Ba triệu. - Ba triệu? Trời đất! - Ông trợn tròn mắt - Thế bà có biết vẽ một bức chân dung giá bình thường là bao nhiêu không? Tất nhiên bức vẽ ấy ít liên quan đến chất liệu vàng bạc. - Tôi không biết vì hình như nghệ thuật không có giá. - Vậy tại sao bà lại trả vậy? - Tôi nghĩ ông sẽ có đủ tiền sống một năm để hoàn tất bức vẽ của tôi. - Hả?... Bà nghĩ rằng, để vẽ xong bức chân dung ấy tôi phải bỏ ra một năm? - Tôi cho là thế hoặc lâu hơn.

Ðúng là tay B trưởng này có máu đại hài hước. Trời nóng, hắn ngồi phè phẹt giữa sàn, hét: - Hitachi! Gần hai chục người lập tức vây quanh hắn. - Quạt. Tất cả quạt. Bằng tay. Nhưng mát, bay cả tóc. Hắn lại hét: -Panasonic.

Những người trong đội Panasonic sẵn sàng.

- Quạt.

Trong bóng tối, gương mặt Giang lại trẻ như hồi nào... Và tôi cũng thế. Bởi vì thời gian càng nhích sâu vào trời khuya để đến với ngày mai thì chúng tôi càng về gần hơn với Hà Nội những đêm xưa, với Hà Nội trong vắt lúc không giờ. Về gần hơn với bạn bè một lứa bên trời, về gần hơn với tình yêu ban đầu, về gần hơn với tuổi thơ non dại. Sinh ra, lớn lên, rồi làm lụng, rồi chiến đấu và hy sinh cho thành phố này, thế hệ chúng tôi được hưởng phép mầu của nó, trở thành một thế hệ mãi mãi tuổi thanh xuân của một thành phố trẻ trung vĩnh hằng.

Truyện có tên Thở dài, nhưng nội dung còn hơn tiếng kêu xé trời của một nhân vật từ tuổi thiếu nữ, đến làm cô giáo và trở thành một gái ế, trước những tiếng ác miệng của người đời về quá khứ tuổi mười sáu bị lính Tây hiếp dâm của cô: "Họ không thương hại bằng im lặng, họ phổ biển ra hết cả rồi mới than thở, oán thù dùm cho tôi. Một thân, một phận mà mấy kẻ đem rao." Tiếng kêu xé trời còn bởi vì: "Không biết phận... Còn treo cao giá... Trong trắng quá, nguyên lành quá, hừ... ở tù hai năm cũng chưa đọa bằng sa vào một tay thằng Tây... người ta đã tha cho mà còn tuyên dương người ta... Tôi bảo thật, chỉ cuộc đời chai sạn này họa may mới buông tha cho tấm thân tì vết kia thôi...". Đây là lời của nhân vật Điều, vì anh ta mà Cỏ May đã bị hãm hiếp. 

Thế rồi các phe rầm rập kéo tới giành giựt chiếc máy của Quân. Quân nghe lời ông già không đưa cho một ai. Và anh lùi bước, hụt chân. Tôi hét lên một tiếng thấu trời khi người yêu của tôi, người chồng sắp cưới của tôi, người rể tương lai còn sót lại của gia đình tôi rơi xuống thác!

Chân Dung Kẻ Sĩ: Nhà văn Hoàng Ngọc Tuấn là lớp hội viên đầu tiên của Hội Nhà văn TP.HCM. Trước 1975, ông từng nổi tiếng với một số tác phẩm rất được giới trẻ Sài Gòn yêu thích như ; Hình như là tình yêu, Cô bé treo mùng...

Chân Dung Kẻ Sĩ: Năm 1938, Lan Khai đã vượt qua bộ máy kiểm duyệt của thực dân Pháp để xuất bản cuốn tiểu thuyết Lầm Than. Đây được coi là cuốn tiểu thuyết đầu tiên viết về đề tài công nhân. Lan Khai mô tả đời sống cơ cực lầm than của những người thợ do sự áp bức bóc lột của thực dân Pháp... Cũng vì cuốn sách, Lan Khai bị thực dân Pháp bắt, tới tận năm 1943 ông mới được chúng thả. 

Chân Dung Kẻ Sĩ: Truyện đường rừng là tác phẩm viết về miền núi của nhà văn rất sung mãn Lan Khai. Đương thời, có lẽ sức viết của ông chắc chỉ kém mỗi nhà văn Lê Văn Trương của cùng nhóm Tân Dân với ông, nhóm văn chương đối chọi với Tự lực Văn đoàn của Nhất Linh. Lan Khai dạy học, viết văn và tham gia cả phong trào kháng Pháp của Nguyễn Thái Học nên đã bị thực dân Pháp bắt giam vào Hỏa Lò. Gia đình ông lúc đó đã phải bán hết gia sản để cứu ông thoát chết.