VĂN CHƯƠNG

Chân Dung Kẻ Sĩ: Nhắc tới Tản Đà người ta nhớ ngay tới những câu thơ bất hủ trong bài Thề Non Nước của ông "Nước non nặng một nhời thề. Nước đi đi mãi không về cùng non. Nhớ nhời nguyện nước thề non. Nước đi chưa lại non còn đứng không". Thế nhưng, Thề non nước còn là tên của một cuốn sách nổi tiếng của Tản Đà, xuất bản lần đầu năm 1922 bao gồm hai truyện, Thề non nước và Kiếp phong trần. Chân Dung Kẻ Sĩ trân trọng giới thiệu...

Lan vẫn có những cớ rất chính đáng để vắng nhà, Toán hỏi chuyện và đôi khi lại nói khôi hài để Lan cười nữa. Những thứ quà kẹo bánh mà Lan thích, Toán vẫn không quên mua về, và lúc đưa cho Lan, anh vẫn trêu chọc để vợ nhắc lại những cử chỉ và những lời nũng nịu. Lan yên tâm lắm. Lan không lo giữ gìn nữa. Toán biết đã đến lúc thi hành cái mưu của mình. Đó là một cái mưu cổ điển. - Lan ạ, chiều thứ bảy anh phải đi Nam Định.

Càng nói, Hiền càng có vẻ tin chắc ở lý lẽ của mình, gò má càng ửng lên, mặt lóng lánh, có lúc Hiền khua cả hai tay làm điệu bộ để thêm sức mạnh cho lời nói. Một lúc nào đó, thấy hiền vừa đặt tay lên bàn, tôi liền ép bàn tay cô gái. Cô muốn hiểu thế nào thì hiểu! Phải, có lẽ tôi chỉ muốn làm dịu cái hăng tranh cãi của cô thôi. Cô nói nhiều rồi, hãy cho phép tôi có ý kiến lại chứ. Đang đà nói, Hiền không dừng lại. Tôi ép mạnh tay hơn. Và kìa, chẳng biết tại sao, giọng nói cô gái tự dưng bổ xiêu. Cứ như thế, những lý lẽ của cô, đang vững vàng là thế, bỗng nhiên bị hẫng mất chân đứng, đổ nghiêng dần. Giọng Hiền yếu ớt hẳn đi, rồi im bặt.

Được người ta khen nịnh để làm gì? Có phải mình làm nhục thân mình không, mẹ? - Sao gọi là nhục được. Con nên biết đó là một hạnh phúc, gái tầm thường thèm ước mà không thể. Xưa kia, và cả hiện giờ, mẹ cũng chỉ như con mà nổi danh thiên hạ. Con giữ tiết trong giá sạch làm gì nữa. Miễn có tiền, mà đồng tiền ấy mình kiếm một cách vẻ vang. Hôm qua, bà án Xương ở Bắc Giang sang chơi, ngỏ ý muốn bán cho ta một tòa nhà và cái ấp ngàn mẫu. Mẹ định mua, nhưng còn thiếu ít nhiều. Con nên cùng mẹ cố kiếm món tiền thiếu đó. Năm ba năm nữa, mẹ sẽ cho con kén một người chồng theo ý muốn, rồi cả cơ nghiệp, mẹ sẽ cho vợ chồng con chứ còn vào tay ai nữa. Con nghe lời mẹ, kẻo mẹ buồn... Từ nay, con bỏ cái điệu thẫn thờ, chán nản ấy đi. Phải cười cợt, phải tàn ác con ạ...

Có một cái gì lạ trong lòng Lụa. Ngực cô mây mẩy hơn. Phía bên phải của bụng cô có cái gì đó mà ngày càng cưng cứng. Có mang rồi. Mà Sánh thì đi từ hôm ấy chưa về. Một đêm kinh hãi trôi qua khi Lụa biết rằng "nó" ở trong mình. Buổi sáng, cô lao ra đường. Biết sẽ chẳng thấy anh, nhưng cô vẫn tìm. Những khuôn mặt trôi qua cô mờ mịt như khói phun. Mắt mũi loè nhoè, nhạt thếch Lụa lại quay về nhà, lẩn khuất như cái bóng.

"Bà cháu đã mất hai anh con cả trong cuộc chiến. Mất cả mẹ cháu, bây giờ lại mất cô con gái ngay giữa thời bình....". Ông Hân nói thế rồi đi về nhà. Nhưng ông đã thức dậy trong tôi hình ảnh một người đàn bà bỏ con lại cho mẹ già, đi biền biệt. Người ấy là mẹ tôi, tôi chưa biết mặt mẹ bao giờ! Suốt những năm tháng hiện diện ở bên bà, tôi ít khi thấy bà tôi cười, hay đúng hơn là chưa bao giờ thấy bà tôi cười dù chỉ khe khẽ. Và tôi như nhánh mạ non mọc trên cánh đồng bà ngoại, cánh đồng ấy là vô cùng.

Bầu Trời Ngoài Ô Cửa là truyện ngắn của nhà văn Vũ Minh Nguyệt, đạt giải ba cuộc thi truyện ngắn Tạp chí Văn nghệ Quân đội năm 2001-2002. 

Chân Dung Kẻ Sĩ: Nhà văn Hữu Phương (1949-2023) là tác giả của Ba người trên sân ga, truyện ngắn đã được chuyển thể thành phim Đời Cát năm 1999, do Nguyễn Thanh Vân đạo diễn. Ông là giáo viên dạy toán ở phổ thông trước khi trở thành nhà văn nổi tiếng. Truyện ngắn đầu tay Trăng sáng vườn dưa đăng trên Báo Văn Nghệ, một tờ báo văn chương hàng đầu cả nước, đã mở ra sự nghiệp văn chương đầy bất ngờ của ông.