THIÊN ĐƯỜNG TRẺ THƠ – Truyện ngắn Naguib Mahfouz (1911-2006)

Nhà văn Naguib Mahfouz (1911-2006)

Chân Dung Kẻ Sĩ: Nhà văn Naguib Mahfouz là tác giả người Ai Cập thắng Giải Nobel Văn chương năm 1988 với tác phẩm Bộ ba Cairo (Cairo Trilogy, 1956-1957)

Dịch giả VŨ ĐÌNH BÌNH

- Bố ơi...

- Gì thế?

- Con và bạn Nađia bao giờ cũng ở cạnh nhau.

- Tốt lắm.

- Cả ở trong lớp, cả trong giờ chơi, cả ở nhà ăn.

- Rất tuyệt. Bạn ấy đáng yêu và ngoan ngoãn.

- Nhưng trong giờ thần học, con lại vào một lớp, bạn ấy vào lớp khác.

Người bố đưa mắt nhìn vợ đang thêu một tấm khăn thì thấy vợ mỉm cười.

- Và chỉ riêng trong giờ thần học thôi.

- Nhưng tại sao thế hả bố?

- Vì con theo một đạo, còn bạn ấy theo đạo khác.

- Thế là sao ạ?

- Con là tín đồ đạo Hồi, còn bạn ấy là tín đồ Thiên Chúa.

- Tại sao hả bố?

- Con còn nhỏ, bao giờ lớn, con khắc hiểu.

- Con lớn rồi.

- Chưa, con còn nhỏ.

- Nhưng tại sao con lại là tín đồ đạo Hồi?

Đến đây, người lớn phải kiên nhẫn và thận trọng để khỏi vi phạm các phương pháp giáo dục hiện đại.

- Bố theo đạo Hồi, mẹ theo đạo Hồi, nên con cũng là tín đồ đạo Hồi.

- Còn Nađia thì sao ạ?

- Bố mẹ bạn ấy theo đạo Thiên Chúa. Bởi vậy bạn ấy cũng theo đạo Thiên Chúa.

- Đó là tại vì bố bạn ấy đeo kính?

- Không, đeo kính không liên quan gì đến chuyện này. Chẳng qua ông của bạn ấy cũng theo đạo Thiên Chúa.

Anh sẽ kể về ông bà, cụ kỵ và tổ tiên xa xưa nữa, xa mãi để con gái anh phát ngán mà nói sang chuyện khác. Nhưng nó đã hỏi:

- Thế theo đạo Hồi tốt hơn hay đạo Thiên Chúa tốt hơn hả bố?

Suy nghĩ một hồi, người bố đáp:

- Cả hai đều tốt.

- Nhưng phải có một đằng tốt hơn chứ ạ?

- Cả hai tôn giáo đều tốt.

- Hay là con cũng theo luôn đạo Thiên Chúa, để con và Nađia không bao giờ phải tách rời nhau?

- Không, không được. Ai cũng phải theo tín ngưỡng của cha mẹ mình.

- Nhưng tại sao ạ?

Giáo dục hiện đại quả không phải dễ!

- Con không muốn lớn lên cái đã rồi hãy hỏi ư?

- Không ạ.

- Thôi được rồi. Thế con có biết mốt là gì không? Đó, người theo mốt này, người thích mốt khác. Theo đạo Hồi là mốt mới nhất. Bởi vậy, con vẫn phải theo đạo Hồi.

- Nghĩa là Nađia không còn hợp mốt?

Thật chẳng ra làm sao! Có lẽ anh đã phạm một sai sót nào đó. Bây giờ làm sao gỡ ra được đây?...

- Đó là vấn đề thị hiếu, nhưng ai cũng phải theo tín ngưỡng của bố mẹ.

- Con sẽ bảo bạn ấy rằng bạn ấy đã không còn hợp mốt, còn con đang theo mốt mới nhất, được không ạ?

- Tín ngưỡng nào cũng tốt, - người bố vội ngắt lời con, - cả tín đồ đạo Hồi, cả tín đồ đạo Thiên Chúa đều tin vào Thượng Đế.

- Nhưng tại sao họ lại tin trong những căn phòng học khác nhau ạ?

- Vì mỗi người tin theo cách riêng của mình.

- Theo cách riêng là thế nào ạ?

- Điều đó thì sang năm hoặc sang năm nữa con sẽ biết. Còn bây giờ con chỉ cần biết rằng tín đồ đạo Hồi tin ở Thượng Đế và tín đồ Thiên Chúa cũng tin ở Thượng Đế.

- Thế Thượng Đế là ai hả bố?

Tới đây thì người bố lúng túng. Sau đó cố giữ bình tĩnh, ông hỏi:

- Thế ở trường cô giáo nói những gì về chuyện này?

- Cô đọc kinh Cô-ran, và chúng con học thuộc các câu kinh nhưng con chẳng hiểu gì cả. Thượng Đế là ai hả bố?

- Là người sáng tạo ra tất cả mọi thứ trên thế giới này, - người bố ngập ngừng một chút rồi nói.

- Tất tần tật hả bố?

- Ừ, tất tần tật.

- Thế Đấng sáng tạo nghĩa là gì hả bố?

- Nghĩa là người làm ra tất cả.

- Làm bằng cách nào ạ?

- Bằng ý chí vô biên của mình.

- Thế Thượng Đế sống ở đâu ạ?

Ở tất cả mọi nơi trên thế giới.

- Nhưng khi chưa có thế giới thì Thượng Đế ở đâu?

- Ở cao lắm, tít trên kia.

- Trên trời ấy ạ?

- Ừ.

- Con muốn nhìn Thượng Đế một cái.

- Không thể được.

- Nhìn qua ti vi cũng không được ạ?

- Ừ.

- Thế tại sao bố lại biết Thượng Đế ạ?

- Là vì đúng như thế.

- Ai là người đầu tiên biết Thượng Đế ở trên kia?

- Các nhà tiên tri.

- Các nhà tiên tri ấy ạ?

- Ừ, ví dụ nhà tiên tri Muhamet chẳng hạn.

- Làm cách nào ông ấy biết được hả bố?

- Vì ông ấy có một sức mạnh đặc biệt.

- Mắt ông ấy rất tinh ạ?

- Ừ.

- Tại sao vậy hả bố?

- Vì Thánh Ala làm mắt ông ấy tinh.

- Nhưng tại sao mới được chứ hả bố?

Mất hết bình tĩnh, anh đáp:

- Bởi vì Người có thể làm tất cả những gì Người muốn.

- Thánh là người thế nào hả bố?

- Thánh, rất hùng mạnh, rất khỏe khoắn, có thể làm được mọi việc.

- Giống như bố ấy, phải không bố?

Anh cố nén cười:

- Không ai bằng được Người.

- Thế tại sao Người lại phải sống ở trên kia?

- Vì đối với Người, mặt đất bé quá, nhưng Người trông thấy tất cả mọi điều.

Cô bé ngẫm nghĩ một chút rồi nói:

- Nhưng bạn Nađia bảo Người đã từng sống trên mặt đất.

- Đó là vì Người biết hết những gì xảy ra trên mặt đất, chẳng khác gì Người sống ở đây.

- Nhưng bạn ấy nói rằng một bọn đã giết chết Người?

- Nhưng Người vẫn sống mãi không bao giờ chết.

- Nhưng Nađia nói Người đã bị giết chết.

- Không phải đâu con ạ, chúng tưởng chúng đã giết chết Người, nhưng Người không chết, Người vẫn sống.

- Thế ông nội con vẫn sống?

- Không, ông mất rồi.

- Ông bị một bọn giết chết ạ?

- Không, ông tự chết thôi.

- Tại sao ạ?

- Ông bị ốm, cho nên ông chết.

- Thế em gái con cũng sẽ chết chứ ạ, vì nó đang bị ốm kia kìa?

Anh cau mày, trông thấy cử chỉ tức giận của vợ.

- Không, em con sẽ khỏi, chắc chắn như vậy.

- Thế tại sao ông lại chết hả bố?

- Vì ông ốm yếu và già cả.

- Bố cũng sẽ ốm yếu và già cả, tại sao bố không chết?

Người mẹ mắng cô bé, cô bé ngơ ngác không hiểu ra sao. Nó băn khoăn nhìn mẹ rồi nhìn bố.

- Chúng ta chết là theo ý của Thượng Đế, khi nào Người muốn thế. Cuối cùng bố đã tìm ra cách trả lời.

- Thế tại sao Người lại muốn chúng ta chết ạ?

- Mọi chuyện đều là do ý của Người.

- Thế chết là tốt hả bố?

- Không đâu, con.

- Vậy tại sao Thượng Đế lại làm chuyện không tốt?

- Người đã muốn, thì ai cũng phải chết thôi.

- Nhưng, chính bố vừa nói rằng chết là không tốt cơ mà?

- Bố lầm, con ạ.

- Thế tại sao mẹ lại tức giận khi con nói rằng bố sẽ chết?

- Vì Thượng Đế còn chưa muốn như vậy.

- Bao giờ Người muốn ạ?

- Người gửi chúng ta xuống thế giới này rồi Người lại gọi về.

- Để làm gì?

- Để chúng ta ở đây làm những điều tốt, chừng nào chúng ta còn chưa phải rời bỏ thế giới này.

- Nhưng tại sao chúng ta không ở lại?

- Nếu mọi người không rời bỏ mặt đất, thì sẽ không đủ chỗ.

- Tất cả những gì tốt đẹp, chúng ta để lại đây hả bố?

- Chúng ta sẽ đi tới một chỗ còn tốt đẹp hơn nữa.

- Tới đâu ạ?

- Lên trên kia.

- Lên với Thượng Đế?

- Ừ.

- Và chúng ta sẽ trông thấy Người?

- Ừ.

- Và như vậy là tốt hả bố?

- Tất nhiên.

- Vì vậy chúng ta mới cần đi khỏi đây?

- Nhưng chúng ta còn chưa làm tất cả những điều tốt mà chúng ta có thể làm.

- Còn ông nội, ông đã làm tất cả rồi?

- Ừ.

- Thế ông đã làm được gì ạ?

- Ông đã xây dựng được một ngôi nhà và trồng được một khu vườn.

- Thế thằng Tutu, em họ của con chết hồi nọ thì đã làm được những gì ạ?

Người bố tuyệt vọng ném ánh mắt về phía người mẹ để cầu cứu. Sau đó anh nói:

- Nó cũng đã xây dựng được một ngôi nhà nhỏ trước khi nó ra đi.

- Còn thằng Lơlu ở bên cạnh nhà mình cứ đánh con luôn và chẳng làm điều gì tốt cả.

- Nó là đứa hư.

- Và nó sẽ không chết chứ ạ?

- Nó sẽ chết khi nào Thượng Đế muốn.

- Mặc dù nó không làm được điều gì tốt.

- Mọi người đều chết cả. Nhưng ai làm được điều tốt sẽ được lên chỗ Thượng Đế, còn ai làm điều xấu sẽ bị thiêu trong lửa.

Cô bé buông một tiếng thở dài, im lặng vài phút. Còn anh, anh cảm thấy mệt rã rời. Anh trả lời con gái anh có đúng không? Nhưng vừa lúc ấy cô bé lại nói:

- Con muốn lúc nào cũng ở bên cạnh Nađia.

Anh đưa mắt ngơ ngác nhìn con, cô bé liền giải thích rõ:

- Kể cả trong giờ thần học.

Anh cười vang, người mẹ cũng cười.

- Anh không nghĩ rằng có thể bàn luận những vấn đề như thế với các con, - Anh nói với vợ.

Người vợ đáp:

- Khi nào con gái mình lớn, anh có thể nói hết với nó những mối hoài nghi của anh.

Anh ngoảnh mặt về phía vợ, cố hiểu xem chị nói câu đó là nói thật hay nói đùa, nhưng anh thấy chị đã lại cúi xuống khung thêu.