SAG-AFTRA: Hiệp hội diễn viên Mỹ xuống đường sát cánh cùng các nhà biên kịch Mỹ

Diễn viên Allison Janney tham gia biểu tình cùng SAG-AFTRA và WGA - Ảnh Michael Buckner/Getty

Chân Dung Kẻ Sĩ: Cuộc gác bút của Hiệp hội biên kịch Mỹ (WGA) đã kéo dài nhiều ngày nay, nhưng những người nắm trong tay hàng nghìn tỷ đô la của ngành công nghiệp điện ảnh Mỹ hoàn toàn dửng dưng, họ chỉ đơn giản là áp dụng chiến lược chờ các nhà biên kịch vét túi tới đồng xu cuối cùng cho đến lúc những người cầm viết không thể chịu đựng nổi và phải đầu hàng.

Bài viết của nhà biên kịch Nguyễn Đức Bình

Chiến lược độc ác của các ông chủ Hollywood đã thành công. Bất chấp sự kiên cường của các nhà biên kịch Mỹ, không có bất cứ thành công nào tới với họ, guồng quay của cỗ máy in tiền Hollywood vẫn hối hả đưa các bộ phim ra rạp, lên sóng truyền hình, hay tới từng nhà qua hệ thống phát trực tuyến.

Nhưng gió đã đổi chiều khi Hiệp hội diễn viên - Liên đoàn nghệ sĩ phát thanh truyền hình Mỹ (SAG-AFTRA), tổ chức có 160.000 thành viên, chính thức phát lệnh đình công sau thất bại trong cuộc đàm phán với Liên minh các nhà sản xuất phim điện ảnh và truyền hình Mỹ (AMPTP), sát cánh cùng các nhà biên kịch đã đấu tranh không biết mệt mỏi suốt hơn hai tháng qua.

Cuộc đình công trong ngày đầu tiên của SAG-AFTRA, các diễn viên nổi tiếng Timothy Olyphant, Sean Astin, Allison Janney, Ben Schwartz và Michelle Hurd… đã tham gia cùng hàng nghìn diễn viên, biểu tình trước các Hãng phim khổng lồ của Hollywood.

Lần gần nhất các diễn viên Mỹ sát cánh cùng các nhà biên kịch là vào năm 1960. Cuộc biểu tình của các diễn viên Mỹ cách nay hơn nửa thế kỷ, dưới sự lãnh đạo của Ronald Reagan, người sau này trở thành tổng thống thứ 40 của Mỹ, đã đảm bảo cho những người lao động ở Hollywood những tiến bộ chưa từng có.

Jason Sudeikis, Josh Gad, Susan Sarandon, Edwin Hodge, Skye P. Marshall và chủ tịch SAG-AFTRA Fran Drescher - Ảnh Getty Images

Còn bây giờ, đây mới là Ngày đầu tiên SAG-AFTRA đình công nhưng đã là Ngày thứ 74 cuộc đình công của WGA.

Cuộc xuống đường của các diễn viên Mỹ, rõ ràng đã tiếp thêm sức mạnh vào các nhà biên kịch. Mike Schur, đồng biên kịch của loạt phim truyền hình nổi tiếng  Parks and Recreation và là một thành viên của ủy ban đàm phán WGA, đồng thời từng đóng vai Mose Schrute trong bộ phim The Office, đã được hàng loạt các diễn viên tên tuổi ủng hộ và tham gia cùng, bao gồm Allison Janney, Timothy Olyphant, Josh Gad, Ben Schwartz, Sean Astin, Charlie Barnett, Joey King , Chloe Fineman, Susan Sarandon, Ginnifer Goodwin, Patton Oswalt, Marg Helgenberger, Jake McDorman, Constance Zimmer, Michelle Hurd và Jason Sudeikis.

Các ngôi sao đã xuất hiện vào ngày đầu tiên các thành viên của SAG-AFTRA đình công, và, như nhà biên kịch Mike Schur nói: “Giờ đây, một nghìn người rất thu hút đã xuất hiện và tham gia biểu tình, đó là một cơn gió to lớn thổi vào cánh buồm của chúng tôi”.

Skye P. Marshall, người đóng vai chính trong bộ phim khởi động lại Matlock sắp tới của CBS cùng với Kathy Bates, nói với Deadline rằng nghề của các diễn viên cần được tôn trọng. “Tôi đã làm phụ việc trong 5 năm rưỡi nên tôi biết cảm giác bắt đầu từ dưới đáy, chèn ép và xô bồ là như thế nào,” cô nói. “Chúng tôi không thể bị sao chép kỹ thuật số, chúng tôi phải được xác thực thông qua nghệ thuật của mình và họ cần tôn trọng điều đó.”

Gad, người lồng tiếng cho nhân vật Olaf trong phim Frozen của Disney và đóng vai chính trong Beauty and The Beast, cho biết anh muốn viết lách và diễn xuất ngay bây giờ nhưng cuộc đình công là “hoàn toàn cần thiết” để có được một thỏa thuận công bằng.

Bài phát biểu đầy sức mạnh của Fran Drescher, chủ tịch của SAG-AFTRA:

Bài phát biểu của Fran Drescher, chủ tịch SAG-AFTRA, trong đó cô gọi các hãng phim là tham lam, là "đáng chú ý" và đã khiến nhiều diễn viên ủng hộ cô ấy.

Chủ tịch SAG-AFTRA Fran Drescher và Duncan Crabtree tham gia biểu tình trong cuộc đình công của SAG-AFTRA và WGA trước Hãng phim Warner Bros - Ảnh Michael Buckner

“Chúng ta đang đứng ở ngã tư đường là một phần của sự thay đổi địa chấn đã diễn ra trong một thời gian khá dài. Phát trực tuyến đã thay đổi tình hình rất nhiều và các hợp đồng của chúng tôi đã không theo kịp điều đó,”, Gad nói thêm.

Ngôi sao của Better Call Saul, Patrick Fabian đồng ý. “Việc làm ăn đã thay đổi kể từ khi tôi tham gia vào và cùng với đó là sự đền bù cho các diễn viên cũng cần phải thay đổi nhưng điều đó đã không diễn ra.

 “Chúng ta hoàn toàn bắt buộc phải có ngày càng nhiều tiếng nói trong đó để bảo vệ chúng ta, khuôn mặt, giọng nói của chúng ta, để chúng không thể bị các hãng phim đạo nhái theo ý muốn, Gad nói.

Astin, người đóng vai chính trong loạt phim truyền hình tiếng Anh lớn nhất của Netflix “Stranger Things” và là thành viên của ủy ban đàm phán SAG-AFTRA, nói rằng các hãng phim đã không đáp ứng được nhu cầu của họ đối với công nghệ non trẻ.

“Khán giả, họ muốn gắn kết với các nhân vật của chúng tôi. Nếu bạn hỏi họ muốn chia chiếc bánh như thế nào, họ sẽ nói ít nhất 2% dành cho tất cả những người biểu diễn,” anh nói.

Nữ diễn viên Susan Sarandon - Ảnh Getty Images

AI và phát trực tuyến đã nổi lên như hai vấn đề lớn nhất đối với các diễn viên lần đầu tiên xuống đường ủng hộ liên minh của họ.

Các chương trình trí tuệ nhân tạo ra sức lùng sục khắp cõi internet để thu thập dữ liệu của không chỉ các diễn viên, biên kịch, mà còn của mọi ngành nghề cần sự sáng tạo khác. Các công việc viết lách, sáng tác nhạc, vẽ tranh, thiết kế, kiến trúc… thậm chí cả khám chữa bệnh, đang bị các bộ máy khổng lồ ăn cắp dữ liệu để chúng học hỏi và khiến chúng ngày càng tiến bộ.

Sự phát triển của phát hành phim trực tuyến, trí tuệ nhân tạo đã đe dọa cuộc sống của những người viết lách, mức thù lao dậm chân tại chỗ khiến nó không thể theo kịp tốc độ của lạm phát. Ở điểm này, là một nhà biên kịch, tôi hoàn toàn có sự đồng cảm với các nhà biên kịch Mỹ. Thù lao viết kịch bản cho một tập phim truyền hình ở Việt Nam những năm 2010 là khoảng 6-8 triệu đồng, như tôi đã từng nói trong một bài báo cách đây mười hai năm, bạn tin nổi không, năm 2023, sau chừng đó thời gian, con số trên vẫn không hề thay đổi, thậm chí còn bị ít đi.

Michelle Hurd, diễn viên phim Star Trek: Picard, người cũng nằm trong Ủy ban đàm phán SAG-AFTRA, cho biết thêm chăm sóc y tế là một chủ đề chính. “Phần lớn thời gian, diễn viên thất nghiệp. Chúng tôi đã sống trong nhiều thập kỷ, duy trì cuộc sống của mình bằng những khoản thu nhập nhỏ còn sót lại hàng tháng để chúng tôi có thể cùng nhau giải quyết mọi việc,” cô nói thêm.

Các nữ diễn viên Michelle Hurd (trái) và Caitlin Dulany (phải) cùng với các thành viên SAG-AFTRA và WGA bên ngoài Hãng phim Paramount - Ảnh Getty Images

Aisha Tyler, người đóng vai chính trong các phim Criminal Minds, Friends và The Last Thing He Told Me đồng thời là thành viên của Hiệp hội đạo diễn Mỹ (DGA), nói rằng cô ấy đã hy vọng các đạo diễn cũng sẽ tham gia vào cuộc xuống đường. “Một cuộc tấn công ba mũi sẽ thực sự tạo cơn động đất ở đây", nhưng cô cũng bằng lòng rằng, một cuộc biểu tình kép là điều cô và các đồng nghiệp cần để đóng cửa Hollywood nhằm "tập trung vào giải quyết các vấn đề hiện tại".

Các thành viên của hiệp hội diễn viên Hollywood SAG-AFTRA cùng với các nhà biên kịch WGA biểu tình bên ngoài Hãng phim Paramount

Trong khi đó, Fran Drescher, chủ tịch của SAG-AFTRA, đang không ngừng chạy khắp các địa điểm biểu tình, bao gồm cả Netflix và Warner Bros. Discovery, nhằm tiếp thêm sức mạnh cho các thành viên của hiệp hội.

Bên ngoài Netflix, cô ấy nói rằng các hãng phim đang làm cho những người "ở hiền mà không gặp lành".

Nguyễn Đức Bình