06-11-2023

Đánh giá 0 lượt đánh giá

Có lẽ khó có thể nói được thật rành rẽ con đường nào đã đưa tôi đến với văn học, hoặc vì sao tôi có thể viết văn được như ngày nay.

Chỉ biết rằng tôi may mắn là trong gia đình có một người anh mê xem truyện, hơn nữa rất thích kể lại những gì mà mình thú nhất cho đứa em của anh, tức là tôi, nghe vào những buổi tối, sau khi mấy anh em đã học thuộc và làm các bài tập xong xuôi. Ấy là những năm đã khá xa, khi tôi mới học lớp ba. Còn nhớ anh đã thường kể lại cho tôi nghe Không gia đình (của Pháp), câu chuyện làm cho tôi vô cùng xúc động, nhiều lần ngồi nghe mà chảy cả nước mắt. Anh còn kể rất nhiều truyện của Pêrôn (cũng của Pháp) và cả những truyện cổ tích thần thoại của anh em Gơrim (Đức)… Tôi say mê và thích thú đến nỗi sau đó tôi đã viết lại một số chuyện đã được nghe vào một cuốn sổ và tự mình vẽ trình bày. Anh tôi tình cờ đã xem được cuốn sổ tay đó, và thật không ngờ trong lúc tôi bối rối, xấu hổ, thì anh lại khen làm như thế rất tốt, và khuyến khích nên viết tiếp. Cũng từ đó anh càng chăm kể chuyện cho tôi hơn. Anh rất hài lòng và bảo “Anh tin đây cũng là một cách tập viết văn, rất có ích cho em”, quả nhiên dần dần, không biết việc đã xảy ra tự lúc nào, tôi bỗng trở nên chú bé học sinh được thầy giáo khen là môn văn khá hơn trước. Lẽ cố nhiên là ham nghe kể chuyện, tôi cũng rất ham đọc. Tôi đọc đã có lúc quên ăn, quên ngủ. Một bất ngờ khác, lúc đó anh tôi lại bảo: ham học là tốt, nhưng đọc nghiến ngấu, đọc nhồi nhét, lại là không tốt. Phải biết cách viết, cũng phải biết cách đọc, đọc thong thả, đọc chăm chú và có suy nghĩ, để mình còn kịp thưởng thức hết cái hay không phải chỉ ở cốt truyện mà còn ở câu văn, ý văn nữa… Từ đó, tôi đọc văn nhiều, nhưng đã biết đọc thong thả hơn, có giờ giấc hơn, nhất là biết chăm chú thưởng thức cả ý văn, lời văn, chứ không phải chỉ để biết cốt truyện.

Tới khi học lên lớp nhất (có lẽ tương đương lớp 4, lớp 5 bây giờ) tôi đã gặp thêm một may mắn nữa: thầy giáo Diễn cũng là một người rất yêu văn. Chiều thứ bảy nào, giờ cuối, thầy cũng dành để kể chuyện cho học sinh nghe. Thầy thường kể Những người khốn khổ (của Víchto Huy gô) và Ba người ngự lâm pháo thủ (Alếchxăng Đuyma)… Lúc này đã lớn hơn một chút, tôi càng say mê tiểu thuyết và truyện ngắn hơn, không những đọc, tôi đã chịu khó ghi chép từng câu văn hay, từng đoạn văn hay để thưởng thức. Ngoài truyện ngắn, tiểu thuyết hồi này tôi còn thích cả thơ. Kiều đã làm tôi ngây ngất và nhiều lần phải bàng hoàng thầm thốt lên: “Ôi sao mà ý hay, cũng như hình ảnh đẹp và mới lạ vậy”. Tuyệt nhiên không có một ý, một hình ảnh cũ mòn sáo rỗng. Thơ Huy Cận, thơ Chế Lan Viên hồi đó cũng làm tôi ham thích. Tôi như được bước vào thế giới mới, kì diệu. Tôi càng ghi chép, càng đọc khỏe. Và tôi cũng luôn luôn nhận được những điểm tốt về văn hơn. Thời kì này cũng là thời kì tôi bắt đầu đọc được một ít truyện ngắn của Anatôn Phơrăngxơ, Anphôngxơ Đôđê, Prôtxpê Mêrimê và Ghi Đơ Môpatxăng v.v Tôi tập dịch và tôi cũng viết lại, theo trí nhớ như hồi lớp ba đã viết lại theo trí nhớ những Ba chiếc tóc vàng của quỷ, Yêu râu xanh. Cũng mùa hè năm ấy, (1943) tình cờ đi chơi chủ nhật cùng một số bạn, vào một gia đình, tôi đã gặp được nhà văn Nguyễn Công Hoan. Tôi đã được đọc “Đào kép mới” của ông. Với tôi, đó là một buổi sáng tuyệt vời, lịch sử. Lần đầu tiên trong đời, tôi được gặp, được đứng trước một nhà văn, mà là nhà văn tôi cũng rất hâm mộ, mặc dầu thật ra, hồi đó tôi không mê say truyện trào phúng, châm biếm, bằng những truyện tình cảm lắng sâu, đằm thắm, dịu dàng. Khi được biết tôi là một học sinh yêu văn, ông mỉm cười và nói cới tôi. Không phần thưởng nào quý hơn thế, không có vinh dự nào cao hơn thế nữa. Tôi vừa nói với ông vừa như run lên. Còn nhớ ông hỏi tôi nhiều điều. Tuy nhiên có một câu mà tôi cảm thấy như lạ nhất và cũng hay nhất của ông: “Văn hay không phải cầu kì, càng giản dị, càng trong sáng bao nhiêu thì càng văn bấy nhiêu”. Tôi muốn toát mồ hôi. Thì ra tôi ít nhiều vẫn lầm tưởng văn hay là phải thế này thế nọ. Cho tới bây giờ tôi vẫn thấy ông nói hoàn toàn đúng. Tất nhiên cái giản dị, cái trong sáng ấy không phải là cái sơ lược, cái dễ dãi. Để có được cái giản dị, cái trong sáng người viết văn, kể cả học sinh tập làm văn cũng vậy, phải có sự suy nghĩ, cân nhắc rất nhiều, nhằm tước bỏ đi những gì rườm ra, những gì ngẫu nhiên, bất ngờ vô ích, những gì không tiêu biểu… Và tập trung vào làm nổi bật hoặc làm sâu hơn những gì gợi cảm nhất, bản chất nhất… Trong việc bình luận những câu văn hay, những lời hay, ý đẹp cũng vậy, không riêng trong việc miêu tả, phảnh ảnh. Còn nhớ, khi lên tới trung học, làm một bài văn bình luận, tôi đã được thầy phê: “Rối rậm như rừng. Khô khan và già nua đến phát mệt”. Mãi sau mới hiểu được, thì ra trong thể loại này cũng vậy, văn vẫn cần giản dị, trong sáng. Cũng hiểu được thêm nữa: chỉ riêng sự sắc sảo và thông minh chưa đủ, cần tươi trẻ, cần phải tràn ngập niềm rung cảm của chính mình ngay cả trong những vấn đề tưởng như chỉ cần có nhiều lí trí và luận lí.

Con đường viết văn là con đường vạn dặm, đầy khó khăn. Nhưng nếu bước lên được một bước, dù chỉ là một bước, cũng đã thấy có thêm hoa thơm và quả ngọt. Và ở phía trước còn biết bao nhiêu hoa thơm và quả ngọc nữa. Chúng luôn luôn quyến rũ và vẫy gọi. Con đường tiến lên của nhà văn là như vậy, là con đường luôn luôn phải có khám phá mới, sáng tạo mới. Đó là con đường lao động và hạnh phúc.

HỒ PHƯƠNG

NSND Trà Giang đấu giá thành công tranh quý ủng hộ đồng bào bão lũ
NSND Trà Giang đấu giá thành công bức tranh quý "Hồn quê", thu về 151 triệu đồng. Toàn bộ số tiền sẽ được gửi đến ủng hộ bà con vùng bão lũ các tỉnh miền Bắc.
Sân khấu Thiên Đăng dựng kịch từ tác phẩm của Nguyễn Huy Thiệp
Thông tin Sân khấu Thiên Đăng dựng vở Chuyến đò định mệnh từ kịch bản Đến bờ bên kia của tác giả Nguyễn Huy Thiệp, khiến nhiều người trong giới chú ý.
Công chiếu bộ phim tài liệu đặc biệt về NSND Trà Giang
"Dòng sông ký ức", bộ phim tài liệu về NSND Trà Giang sẽ đại diện cho Việt Nam trong Liên hoan phim tài liệu châu Âu-Việt Nam lần thứ 14 diễn ra từ 6-14/9/2024 tại Hà Nội và TPHCM.
Nhà văn có sách bán 20 triệu bản nhưng sống ẩn mình, khước từ các giải thưởng
Tiểu thuyết 'Mùi hương' viết về một người pha chế nước hoa có khiếu giác phi thường nhưng tính cách kỳ dị. Tác giả của cuốn sách - Patrick Süskind cũng gây nhiều tò mò khi sống khép kín, từ chối không ít giải thưởng.
Yêu cầu mới với giáo viên Ngữ văn
GD&TĐ - Việc ra đề kiểm tra Ngữ văn không sử dụng ngữ liệu trong sách giáo khoa đặt ra yêu cầu mới với người dạy trong công tác ra đề, tổ chức dạy học.
Hiểu thế nào về 'tránh đưa ngữ liệu sách giáo khoa vào đề kiểm tra môn văn'?
Bộ GD-ĐT vừa ban hành Hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ giáo dục trung học năm học 2024 - 2025, trong đó có lưu ý: 'Đối với môn ngữ văn, tránh sử dụng những văn bản, đoạn trích đã được học trong sách giáo khoa để làm ngữ liệu kiểm tra đánh giá năng lực đọc hiểu và viết trong các đề kiểm tra'.
Hải Vân Quan đông khách ngày đầu mở cửa
Nhiều du khách tới Hải Vân Quan trong ngày đầu mở cửa hôm nay, sau ba năm công trình được trùng tu, phục hồi theo nguyên trạng dưới thời nhà Nguyễn.
Khai quật 700 hiện vật ở phế tích nhà Tây Sơn từng làm căn cứ quân sự
Bình Định - Các nhà khảo cổ khai quật tháp Chăm Đại Hữu từng được nhà Tây Sơn tận dụng làm căn cứ quân sự, phát hiện hàng trăm hiện vật.
Một trong những bộ phim tài liệu xuất sắc nhất thế kỷ XX - Vỹ tuyến 17: Chiến tranh Nhân dân của đạo diễn người Hà Lan Joris Ivens
Chân Dung Kẻ Sĩ: Hôm nay, 27-7-2024, kỷ niệm Ngày Thương Binh Liệt Sĩ Việt Nam, chúng ta cùng xem lại phim "Vỹ tuyến 17: Chiến tranh Nhân dân", một bộ phim tài liệu của đạo diễn Joris Ivens thực hiện tại "chảo lửa" Vĩnh Linh tháng 6 năm 1967. Tác phẩm đã trở thành một trong những bộ phim tài liệu xuất sắc nhất thế kỷ XX nói về cuộc Kháng chiến chống Mỹ của nhân dân Việt Nam. Phim đã được chiếu tại rất nhiều trường đại học trên khắp nước Mỹ và sau đó thổi bùng lên làn sóng phản chiến dữ dội ngay trong lòng nước Mỹ.
Chùa cổ 700 năm tuổi ở Bắc Giang lưu giữ hơn 3.000 'báu vật'
Chùa Vĩnh Nghiêm, hay còn gọi là chùa Đức La, là một ngôi chùa cổ tại làng Đức La, xã Trí Yên, huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang. Đây là điểm đến thu hút nhiều phật tử và du khách thập phương.