chan_dung-ke_si

Nhà thơ Đông Hồ: Một đời không bằng phẳng

04-10-2023

Lượt xem 759

Đánh giá 0 lượt đánh giá

Chia sẻ

  Đông Hồ

Nhà thơ Đông Hồ: Một đời không bằng phẳng

Một góc Nhà lưu niệm Đông Hồ tại Kiên Giang

Những ai từng có dịp gặp gỡ, trò chuyện với nhà thơ Đông Hồ (tên thật là Lâm Tấn Phác, 1906- 1969) đều ca ngợi sự mềm mỏng, lịch thiệp trong giao tiếp của ông. Tuy nhiên, phải là người thật thân mới thấy ở ông, ngoài sự tao nhã dễ thấy còn có một sự cứng vững trong xử sự (khi cần) và một sự năng động, thực tế trong cuộc sống.

 

Nhà văn Thiếu Sơn, một người từng có thời gian quen biết Đông Hồ tới trên 40 năm đã kể rằng, có lần, hồi Đông Hồ mở lớp dạy Quốc văn ở Hà Tiên, sau một lần bị Giáo sư Phạm Thiều - bấy giờ làm thanh tra tiểu học - đến thanh tra lớp học và có ý kiến phê bình gì đó, ông liền làm đơn từ chức. Khi được hỏi lý do tại sao, ông chỉ buông gọn một câu bằng tiếng Pháp, đại thể Phạm Thiều là một người bạn tốt nhưng là một ông sếp tồi.

Cũng theo lời kể của nhà văn Thiếu Sơn thì Đông Hồ tuy là một thi sĩ hay viết về mây nước gió trăng với những mơ màng đồng nội nhưng trong cuộc sống ông lại có đầu óc rất thực tế. Đương đi chơi cùng chúng bạn, bất thần ông có thể dừng lại ở một cửa hàng cửa hiệu nào đó, hỏi giá hết món này tới món khác rồi bàn với bạn: "Có nhiều món, mua về Hà Tiên bán có lời".

Trong thời kỳ kháng Pháp, Đông Hồ lặn lội từ Hà Tiên về Sài Gòn sống. Những ngày này, cuộc sống của ông rất khó khăn. Có bữa được người ta chiêu đãi, ông chỉ dám ăn lửng bụng, sợ chủ nhân tốn kém. Ấy vậy nhưng khi một người học trò của ông làm chủ nhiệm tờ Ánh sáng, tờ báo có lập trường theo thực dân, mời ông cộng tác, ông chối từ không viết bài.

Học giả Nguyễn Hiến Lê, một người bạn lâu năm của nhà thơ Đông Hồ cũng viết rằng, Đông Hồ là người chân thành, khí khái, biết mình biết người. Một lần, nghe người ta đồn Nguyễn Hiến Lê được mời dạy học Văn khoa Sài Gòn (thời kỳ trước giải phóng), ông đã hớt hải từ trường Gia Định tới trường Kỳ Đồng để khuyên ngăn Nguyễn Hiến Lê đừng nhận việc vì mất thì giờ lắm "Thì giờ của bác quý hơn thì giờ của tôi". Nguyễn Hiến Lê đã đồng tình với ý kiến này và nhận Đông Hồ là người tri kỷ.

Trong hành xử với bạn bè, Đông Hồ luôn chu đáo. Mỗi lần đến thăm Nguyễn Hiến Lê, ông đều tới thắp nhang ở bàn thờ cha mẹ bạn rồi mới ngồi xuống trò chuyện.

Đọc các bài viết của Nguyễn Hiến Lê, thấy bài nào tâm đắc ông đều gửi thư bày tỏ cảm tưởng hoặc có ý kiến nhận xét, trao đổi. Có những bức thư gửi Nguyễn Hiến Lê - như bức ông bày tỏ sự sám hối với bá phụ ông - ông viết tới mươi trang và dùng 5 loại giấy có màu khác nhau.

Là người rất biết phục thiện, nhà thơ Đông Hồ hiếm khi có cách xử sự theo kiểu "ăn miếng trả miếng" đối với những người từng có bài viết phê phán mình. Nhà văn Thiếu Sơn kể rằng, trong một bài viết tranh luận lại ý kiến của Đông Hồ trong bài "Nghĩ về những tiếng danh xưng", Thiếu Sơn đã có những lời lẽ nặng nề: "Ông Đông Hồ tự nhận là nhà "thơ vườn", vậy sao ông không chịu chơi thơ ở trong vườn riêng của ông? Sao ông còn công bố thơ của ông trên mặt báo và trong những tác phẩm đã ấn hành? Ông ỷ ông đã có đôi chút tên tuổi và địa vị trong làng văn và ông nói lẫy để mà chơi". Sau bài viết này, Đông Hồ không hề tỏ ý cáu giận với Thiếu Sơn. Ông hiểu tác giả viết vậy nhưng không có ác ý với ông.

Nhà thơ Đông Hồ qua đời ngày 25/3/1969. Phút xa lìa cõi thế của ông thật lãng mạn: Trên giảng đường Trường Đại học Văn khoa Sài Gòn, khi ông đang ngâm bài thơ "Trưng nữ vương" của nữ thi sĩ Ngân Giang, đúng đến câu: "Chàng ơi điện ngọc bơ vơ quá/ Trăng chếch ngôi trời bóng lẻ soi" thì đứt mạch máu não, té xỉu trong tay sinh viên. Ông được đưa vào bệnh viện trong tình trạng hôn mê và đến tối hôm ấy thì tắt thở. Nhớ lại lúc khâm liệm Đông Hồ, học giả Nguyễn Hiến Lê kể rằng, nét mặt người quá cố vẫn hồng hào và tươi. Cũng theo nhận xét của Nguyễn Hiến Lê thì "cái chết của ông thật đẹp"

 
Theo Đỗ Hân

Bài liên quan
  • Việt Nam khai quật thành công ‘kho báu’ bị chôn vùi 12 thế kỷ ở một xã ven biển miền Trung, được công nhận kỷ lục thế giới

    Việt Nam khai quật thành công ‘kho báu’ bị chôn vùi 12 thế kỷ ở một xã ven biển miền Trung, được công nhận kỷ lục thế giới

    Bộ Văn hóa - Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) khi đó đã đề nghị cơ quan chức năng phong tỏa khẩn cấp khu vực để bảo vệ nguyên trạng, họp bàn tìm cách khai quật tối ưu.
  • VIẾT TRUYỆN NGẮN NHƯ THẾ NÀO* - CHEKOV

    VIẾT TRUYỆN NGẮN NHƯ THẾ NÀO* - CHEKOV

    Sao lại nói là không có cốt truyện? Không đúng. Cốt truyện có ở mọi nơi mọi chỗ. Anh hãy nhìn vào bức tường này. Ai cũng biết ở đấy chẳng có gì cả. Nhưng anh hãy nhìn kỹ vào đó, hãy tìm trong đó một cái gì của mình, một cái gì không ai thấy được. Và anh hãy viết ra. Xin cứ tin điều tôi nói, bấy giờ thế nào cũng có một truyện ngắn. Cũng như anh có thể viết rất hay về một chủ đề đã cũ mèm như viết về ánh trăng, miễn là biết nhìn ra trong ánh trăng một cái gì của mình mà không phải một cái gì khác đã quá nhàm.
  • Nhà văn Minh Chuyên được phong tặng Anh hùng Lao động

    Nhà văn Minh Chuyên được phong tặng Anh hùng Lao động

    Theo thông tin từ nhà thơ Nguyễn Quang Thiều - Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, nhà văn Minh Chuyên vừa được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động bởi những đóng góp đặc biệt cho văn học viết về chiến tranh thời hậu chiến.
  • Nhà thơ Bùi Giáng: Kỳ cuối: Gặp hoạn nạn là Kim Cương có mặt

    Nhà thơ Bùi Giáng: Kỳ cuối: Gặp hoạn nạn là Kim Cương có mặt

    Chân Dung Kẻ Sĩ: Lúc đầu thấy Bùi Giáng cầu hôn Kim Cương không được, Nguyễn Thùy có lần đã đề nghị với Kim Cương một cách nghiêm túc hay là Kim Cương lấy Bùi Giáng làm chồng, biết đâu sẽ giúp anh ấy bớt khùng và viết lách đường hoàng, đĩnh đạc, dễ hiểu hơn?
  • Nhà thơ Bùi Giáng - Kỳ 4: Tỉnh điên một cõi hồng trần

    Nhà thơ Bùi Giáng - Kỳ 4: Tỉnh điên một cõi hồng trần

    Nguyễn Thùy có cô người yêu là sinh viên Đại học Sư phạm ban Anh văn rất quý trọng Bùi Giáng, cô này thường đi theo Bùi Giáng uống cà phê, quàng vai ông rất thân thiết khiến Bùi Giáng rất vui.
  • Nhà thơ Bùi Giáng - Kỳ 3: Trong cõi điên nhân tình thế thái

    Nhà thơ Bùi Giáng - Kỳ 3: Trong cõi điên nhân tình thế thái

    Sau khi không may gặp hỏa hoạn, không chỉ nhà bị cháy mà tất cả tác phẩm và sách vở tài liệu bị cháy sạch, Bùi Giáng lại thêm một cú sốc lớn khiến tâm hồn nhạy cảm của ông càng bị chấn động. Bùi Giáng càng điên hơn, ban ngày ông lang thang ngoài đường trong trang phục “cái bang” với mấy con chó nhỏ trong túi vải đeo lủng lẳng quanh mình. Cứ thế ông rong chơi khắp phố phường và trêu chọc thiên hạ, nhất là các cô gái đẹp.
  • Nhà thơ Bùi Giáng - Kỳ 2: Bút lực hoa trôi nước chảy

    Nhà thơ Bùi Giáng - Kỳ 2: Bút lực hoa trôi nước chảy

    Để có cả một kho tàng tác phẩm như thế Bùi Giáng đã viết lúc nào trong khi ông thường dành hết thời giang trong ngày để rong chơi cho những cuộc điên tưởng chừng bất tận? Đây là một điểm rất bí ẩn mà cho đến nay chưa có lời giải, kể cả những người gần gũi nhất với ông.
  • Nhà thơ Bùi Giáng - Kỳ 1: 'Giáo sư' không tốt nghiệp đại học

    Nhà thơ Bùi Giáng - Kỳ 1: 'Giáo sư' không tốt nghiệp đại học

    Chân Dung Kẻ Sĩ: Bùi Giáng không tốt nghiệp đại học nhưng lại làm “giáo sư” dạy học một thời gian, là nhà nghiên cứu, khảo luận, dịch thuật và nhất là làm thơ. Ông dịch nhiều tác phẩm nổi tiếng của các tác giả tên tuổi trên thế giới, viết khảo luận đông tây kim cổ và đặc biệt là làm thơ nhanh như chớp bất cứ ở đâu, trong trường hợp nào.
  • Cửa ô Hà Nội hơn 100 năm trước

    Cửa ô Hà Nội hơn 100 năm trước

    Hà Nội từng có 21 cửa ô nhưng đến năm 1866, trên bản đồ chỉ còn 15 cái tên.
  • Chữ quốc ngữ khiến người Việt bị đứt gãy về văn hóa?

    Chữ quốc ngữ khiến người Việt bị đứt gãy về văn hóa?

    Một câu hỏi được đưa ra từ lâu trong giới nghiên cứu nhưng không dễ trả lời: sự thay đổi chữ viết tạo ra sự đứt gãy về văn hóa, truyền thống trong dân tộc ta?