Các tác phẩm văn học dịch ấn tượng trong năm 2023

Năm 2023 tiếp tục cho thấy nỗ lực của giới xuất bản khi khai thác nhiều tác phẩm mới lạ, ấn tượng và có giá trị văn chương. Những tác phẩm đoạt giải Pulitzer, Booker và Goncourt… qua các bản dịch độc đáo, đã mang đến nhiều lựa chọn cho độc giả.

Bình yên nước Mỹ - Philip Roth

Tiểu thuyết Bình yên nước Mỹ của nhà văn Philip Roth - NXB và The Guardian

Đoạt giải Pulitzer 1998, cuốn tiểu thuyết này cho thấy tài năng của Roth trong việc phơi bày những nỗi đau hằn, từ quy mô nhỏ như gia đình, sự thất vọng đối với kỳ vọng cá nhân… cho đến lớn hơn là chiến tranh, bạo lực, phân biệt chủng tộc và sự công nhận...

Bốn ngọn gió – Kristin Hannah

Tiểu thuyết Bốn ngọn gió của nhà văn Kristin Hannah - NXB và Amazon

Như các tác phẩm của John Steinbeck được viết bằng giọng văn nữ tính, Bốn ngọn gió là bản anh hùng ca về câu chuyện vượt lên khó khăn, thách thức cũng như nghịch cảnh của người phụ nữ không màng tất cả để cứu lấy gia đình mình. Đi từ những năm lễ nghĩa tôn giáo cầm chân vai trò của họ trong xã hội (vì bất bình đẳng giới) đến thời đại khủng hoảng, cuốn sách cho thấy nghị lực và sức mạnh của những người phụ nữ. Đây có thể nói là cuốn tiểu thuyết ấn tượng, đầy sức hút và giữ chân người đọc đến trang cuối cùng.

Con cháu của họ cũng thế thôi – Nicolas Mathieu

Tiểu thuyết Con cháu của họ cũng thế thôi từ nhà văn Nicolas Mathieu - NXB và Elle

Đoạt giải Goncourt 2018, cuốn tiểu thuyết có dung lượng dài này đặt bối cảnh vào một nước Pháp phi công nghiệp hóa, nơi các giá trị những tưởng trường tồn giờ đã thay đổi. Xoay quanh 3 nhân vật chính là 3 người trẻ đứng trước ngưỡng cửa trưởng thành, từ đó họ đứng ở ngã ba đường giữa việc phải chọn lựa tương lai mới cho mình, nhưng cũng khó khăn trong việc thay đổi sứ mệnh, khi xã hội ngày càng phân cấp và một nước Pháp nhiều phần chia rẽ về chủng tộc, động lực xã hội, phân cấp giàu nghèo…

Con gái – Camille Laurens

Tiểu thuyết Con gái của nhà văn Camille Laurens - NXB và The Guardian

Được đánh giá là một trong những nhà văn lớn của Pháp trong những năm qua, cũng như Annie Ernaux, Camille Laurens nổi tiếng với việc sử dụng hồi ức cá nhân, từ đó làm nổi bật lên bối cảnh xã hội của một thời đoạn. Cuốn sách nặng tính nữ này xoay quanh một người phụ nữ, từ khi sinh ra, trưởng thành và rồi làm mẹ, nhưng kèm theo đó cũng là những sự áp bức và thiếu công bằng mà xã hội này đặt trên vai họ.

Đứa trẻ cát – Tahar Ben Jelloun

Tiểu thuyết Đứa trẻ cát của nhà văn Tahar Ben Jelloun - NXB và The Guardian

Lấy bối cảnh Maroc thời kỳ thuộc Pháp, cuốn sách xoáy vào bối cảnh của một cá nhân không được là mình, bởi những áp chế về mặt xã hội. Là một vấn đề đã được khai thác nhiều lần, nhưng Tahar Ben Jelloun vẫn tìm thấy được những khoảng trống riêng để thể hiện chúng. Kết hợp với motif kể chuyện “Ngàn lẻ một đêm”, các hình tượng và liên tưởng hấp dẫn đậm chất thi ca…, đây là tác phẩm không chỉ hấp dẫn riêng về câu chuyện, mà còn để lại dấu ấn đậm nét trong nghệ thuật đặc biệt.

Gã du đãng chúng ta đang lùng kiếm – Le Thi Diem Thuy

Tiểu thuyết Gã du đãng chúng ta đang lùng kiếm của nhà văn Le Thi Diem Thuy - NXB và Radcliffe Institute

Xoay quanh câu chuyện của những người Việt di cư đến một đất nước xa lạ, tác phẩm của Le Thi Diem Thuy có thể không mới trong câu chuyện chung – khi là quỹ đạo của nhiều số phận đã bị quăng quật, nhưng lại ấn tượng trong nghệ thuật viết, với cách liên tưởng, sử dụng hình tượng vô cùng hấp dẫn, đẹp đẽ.

Nếu Ocean Vương tận dụng lợi thế là một nhà thơ, thì Le Thi Diem Thuy đã làm rất tốt công việc tương tự trong thể loại văn xuôi. Những cánh bướm được ép trong thứ thủy tinh đẹp đẽ nhưng thiếu tự do, thứ hồ bơi mời gọi đam mê tuổi trẻ nhưng cũng là một hình thức thu nhỏ nỗi đau lênh đênh trên biển mà nhiều thế hệ cha mẹ, ông bà đã phải trải quả… đã được tái hiện một cách hấp dẫn.

Giáo dục châu Âu – Romain Gary

Tiểu thuyết Giáo dục châu Âu của nhà văn Romain Gary - NXB và The New York Times

Là tiểu thuyết đầu tay của nhà văn Pháp đầu tiên và duy nhất 2 lần đoạt giải Goncourt danh giá, Giáo dục châu Âu tuy cho thấy những xung lực lớn trong cách cách tân nghệ thuật viết và kể câu chuyện “bên lề” ít được ghi lại của “quân xanh” - lực lượng Ba Lan chống Phát xít ẩn nấp trong rừng.

Bằng nghệ thuật truyện lồng trong truyện, cách dùng tương phản như một đòn bẩy, Romain Gary đã cho thấy nỗi đau chiến tranh trong những con người và thân phận nhỏ bé.

Lời hứa – Damon Galgut

Tiểu thuyết Lời hứa của nhà văn Damon Galgut - NXB và The Guardian

Đoạt giải Booker danh giá vào năm 2021, Lời hứa là cuốn tiểu thuyết thứ 3 vào vòng chung khảo của nhà văn này, và đã chiến thắng một cách thuyết phục. Xoay quanh hai thế hệ gia đình, với độ dài mang tính sử thi, cuốn sách đã khắc họa những vấn đề rất cốt tủy của đất nước châu Phi, với những xung động về chủng tộc, giai cấp; cũng như rộng hơn và phổ quát hơn là lòng tham, sự ghen tị và thiếu chia sẻ.

Bên cạnh câu chuyện hấp dẫn, Damon Galgut cũng cho thấy được một phong cách riêng. Rất nhiều đoạn văn được ông viết ra một cách mượt mà như sự chuyển tiếp của những cảnh phim sở hữu góc quay được đặt từ phía trên cao. Bản dịch của Nguyễn Quang Huy đã truyền tải được một cách rõ ràng chính yếu tố này. Ngoài ra, dấu ấn châm biếm cũng là một thế mạnh lớn, khi chính những ấn tượng này mang vẻ cay đắng và không dễ quên cho tác phẩm này, dễ gợi nhắc đến những tên tuổi như Zadie Smith hay Nicolas Mathieu.

Maurice - E.M.Forster

Tiểu thuyết Maurice của nhà văn E.M.Forster - NXB và The Guardian.

Là cuốn tiểu thuyết ra đời sau khi nhà văn qua đời, Maurice là một áng văn vừa thơ mộng, vừa đẹp đẽ nhưng cũng ẩn chứa sức mạnh ngấm ngầm chống lại định kiến và các thế lực bủa vây những ai không được là người, chỉ vì góc nhìn cũng như quan điểm của những ngày cũ.

Mang nhiều không khí của Thăm lại Brideshead và Một con người, đây là tác phẩm truyền nhiều khích lệ và phản ánh hiện thực của những ngày cũ vô cùng ấn tượng.

Ngày và đêm - Bae Suah

Tiểu thuyết Ngày và đêm của nhà văn Bae Suah - NXB và The Guardian

Cùng với Han Kang và Bora Chung, Bae Suah là một trong những nhà văn đến từ Hàn Quốc có được danh tiếng cũng như sức hút trên toàn thế giới. Trong đó Ngày và Đêm là tác phẩm cho thấy xu hướng vị nghệ thuật và “khẩu vị” sáng tác của nhà văn này. Cách xa truyền thống Đông phương, tuy vậy cuốn sách với dung lượng ngắn đậm tính hiện thực huyền ảo vẫn cho thấy được một Hàn Quốc chuyển động nhanh chóng, từ đó bỏ lại thị dân của mình bơ vơ, cô độc trong sự tuyệt vọng và những sụp đổ của kỳ vọng cá nhân.

Những cuộc đào tẩu ngoạn mục của Kavalier và Clay – Michael Chabon

Tiểu thuyết Những cuộc đào tẩu ngoạn mục của Kavalier và Clay từ nhà văn Michael Chabon - NXB và The Guardian

Chiến thắng giải Pulitzer danh giá vào năm 2000, tác phẩm này của Michael Chabon (cũng như Bình yên nước Mỹ) khám phá sâu vào giấc mơ Mỹ, nỗi đau của người Do Thái và nỗ lực vươn lên của những con người dưới đáy xã hội. Sở hữu độ dài sử thi, nó mang đến được những câu chuyện vô cùng ấn tượng, khó quên. Phép thuật, nghệ thuật truyện tranh, các cuộc triển lãm thế giới… qua ngòi bút của Chabon đã hiện lên hấp dẫn và khiến người đọc không ngừng lật trang.

Truyện hư cấu – J.L.Borges

Tập truyện Truyện hư cấu của Borges - NXB và The Guardian

Là kiệt tác của nhà văn vĩ đại người Argentina, qua Truyện hư cấu, Borges đã chứng minh rằng dù một thế kỷ đã trôi qua, các tác phẩm của ông vẫn còn sức sống, cũng như gợi mở những sự lý giải từ phía hậu thế. Chủ trương vị nghệ thuật, mỗi truyện ngắn của nhà văn này đòi hỏi một vốn kiến thức sâu xa ở nơi người đọc, để quy nạp, so sánh, kết hợp, ánh xạ… với nhiều mảnh ghép tri thức khác nữa mới đủ khả năng lĩnh hội được nó.

Tuy dịch gián tiếp từ tiếng Anh, nhưng dịch phẩm và hệ thống chú giải của Nguyễn An Lý được thực hiện một cách kỹ càng, đầy đủ có thể giúp cho những độc giả lần đầu tiếp cận Borges được dễ dàng hơn. Những uyển ngữ và giễu nhại trong cách sử dụng từ ngữ của nhà văn (vốn là nhà thơ) đã được truyền tải một cách xuất sắc.

*Thứ tự xuất hiện của các tác phẩm được xếp theo bảng chữ cái.

Theo thanhnien.vn