Vén bức màn lịch sử về bộ lạc Osage và “triều đại khủng bố” của nước Mỹ trong phim mới của Leonardo DiCaprio

Vầng Trăng Máu (tựa gốc: Killers of the Flower Moon), bộ phim mới nhất của Martin Scorsese với sự tham gia của tài tử Leonardo DiCaprio đang nhận được sự chú ý của toàn thế giới. Dựa trên cuốn sách cùng tên của David Grann, Vầng Trăng Máu hé lộ một mảng tối của nước Mỹ cách đây 100 năm. Tác phẩm xoay quanh sự kiện lịch sử rúng động: vụ sát hại hàng loạt thành viên bộ lạc Osage tại Oklahoma thập niên 20 nhằm cướp đất đai và quyền sở hữu dầu mỏ.

 Diễn viên Lily Gladstone trong vai Mollie Burkhart (trái) và Mollie Burkhart có thật trong lịch sử. Mollie sau đó đã ly dị người chồng da trắng Ernest Burkhardt, để tài sản thừa kế lại cho ba người con chung với Ernest.

Bộ lạc Osage Nation và cơn sốt dầu

Vào tháng 4, hàng triệu bông hoa nhỏ bé trải dài trên những ngọn đồi và thảo nguyên rộng lớn ở lãnh thổ Osage. Nhà văn bản địa John Joseph Mathews mô tả dải ngân hà của những cánh hoa giống như “những vị thần để lại”. Tháng 5 đến khi những con sói đồng cỏ tru lên dưới vầng trăng lớn, những đóa hoa dần tàn úa, cánh của chúng bay đi để chẳng bao lâu chôn vùi dưới lòng đất. Đó là lý do người bản địa Osage gọi tháng 5 là khoảng thời gian “nguyệt sát hoa” (flower-killing moon).

Cái tên nên thơ của vùng đất, trớ trêu thay, lại gợi ý cho một quá khứ đen tối suýt bị chôn vùi của tộc người này.

Osage Nation là một bộ lạc người Mỹ bản địa có mặt tại miền Trung Tây từ khoảng năm 700 trước Công nguyên. Với sự định cư của người da trắng sau thế kỷ 17, những người Osage dần bị đuổi trôi dạt về phía Tây. Họ bị ép phải đàm phán một hiệp ước để mua một vùng đất dành riêng cho mình mà sau này trở thành vùng phía bắc Oklahoma.

Khi Quốc hội Hoa Kỳ thông qua Đạo luật phân bổ Osage năm 1906, một luật sư bộ lạc đã khôn ngoan đã giành được quyền khai thác khoáng sản dưới lòng đất cho người Osage. Hóa ra, khu bảo tồn này chứa một số mỏ dầu lớn nhất cả nước, gây ra sự bùng nổ dầu mỏ ở Oklahoma.

Trị giá khoảng 400 triệu đô la hàng năm theo thời giá hiện đại, dầu mỏ đã thay đổi cuộc sống hàng ngày của người Osage và biến một số trở thành những người giàu có nhất hành tinh bấy giờ. Thứ tưởng như đem lại tương lai cho người da đỏ, cuối cùng lại là động cơ gieo rắc cơn ác mộng cho cộng đồng này.

Vào thời điểm đó, quan điểm phổ biến cho rằng người Mỹ bản địa còn ngây thơ, nguyên thủy và cần sự giám sát của người da trắng vì sợ họ phung phí của cải. Về mặt lịch sử, chính phủ cũng coi các bộ lạc người da đỏ là những nhóm phụ thuộc cần được liên bang bảo vệ: nhà nước thúc đẩy các luật “bảo vệ” chứ không phải trao quyền cho người bản địa.

Những luật này thường không bảo vệ lợi ích của người bản địa – mà thay vào đó là cách để những người định cư da trắng chiếm giữ và kiểm soát người bản địa cùng vùng đất của tổ tiên họ.

Với sự giàu có “bất thường” của người Osage, Quốc hội không những chỉ định những người da trắng làm giám hộ cho người da đỏ mà chính quyền còn dung túng cho những hành vi kiểm soát tiền bạc, lạm thu. Nhà sử học Dennis McAuliffe viết, chỉ trong vòng ba năm 600 người giám hộ da trắng đã bỏ túi 8 triệu đô la tiền thặng dư mà không có sự giám sát và không có trách nhiệm giải trình.

Những cái chết mở màn “triều đại khủng bố”

Sân khấu đã được dựng lên cho sự lạm dụng tài chính – theo sau đó là các vụ giết người. Bắt đầu từ năm 1921, hàng loạt cái chết bí ẩn bắt đầu ở Quận Osage.

Vào tháng 5 năm 1921, thi thể bị phân hủy nặng nề của Anna Brown được phát hiện tại một khe núi xa xôi ở phía bắc Oklahoma. Người làm dịch vụ tang lễ sau đó đã phát hiện ra một lỗ đạn ở sau đầu cô. Anna không có kẻ thù và vụ án bị để ngỏ. Hai tháng sau, mẹ của Brown, Lizzie Kyle, người được thừa kế quyền sở hữu, chết do ngộ độc. Sau đó, cháu trai của Lizzie bị giết vào tháng 2 năm 1923 – và vào ngày 10 tháng 3, con gái của Lizzie, con rể của bà và một người giúp việc gia đình đã chết trong một vụ nổ bí ẩn tại nhà.

Khối tài sản khổng lồ của gia đình nhà Kyle được thừa kế bởi Mollie Kyle – con gái Osage thuần huyết cuối cùng còn sống sót của Lizze Kyle – và người chồng da trắng Ernest Burkhardt. Không chỉ gia đình Kyle, những Osage khác đang bị sát hại một cách có hệ thống. Một số người cố gắng truy bắt những kẻ giết người cũng mất mạng.

Robert De Niro (trái) trong vai William Hale và William Hale có thật trong lịch sử. Người đàn ông da trắng này bị kết án chung thân nhưng được tha sau 18 năm ngồi tù.

Ước tính số lượng người Osage bị sát hại khác nhau nhưng nhìn chung dao động từ khoảng hai chục đến hơn 60 trong thời gian 1921-26, thời điểm được gọi là “Triều đại khủng bố”. Những cái chết đã gây ra sự hoảng loạn khắp Osage. Nỗi sợ hãi bao trùm đến nỗi nhiều người không chịu rời khỏi nhà vào ban đêm.

Năm 1923, Hội đồng Bộ lạc Osage đã ban hành một nghị quyết yêu cầu chính quyền liên bang điều tra các vụ giết người. Vụ án cuối cùng đã được Cục Điều tra, lúc đó là một chi nhánh vô danh của Bộ Tư pháp, sau này được đổi tên thành Cục Điều tra Liên bang (FBI), tiếp nhận.

Cục ban đầu đã phạm phải những sai lầm nghiêm trọng. Các đặc vụ gặp khó khăn trong việc thuyết phục người dân địa phương nói chuyện vì nhiều người trong số họ đã bị mua chuộc hoặc không tin tưởng vào người ngoài. Nhóm điều tra sau đó đã hoạt động bí mật trong lòng cộng đồng Osage, xây dựng lòng tin và hồ sơ vụ án. Có thể nói vụ án tại Osage Nation đã góp phần dẫn tới sự thành lập của FBI.

Martin Scorsese và “Vầng Trăng Máu”

Quy tụ những ngôi sao Leonardo DiCaprio, Robert De Niro, và Lily Gladstone, Vầng Trăng Máu dựa trên tác phẩm năm 2017 Killers of the Flower Moon: The Osage Murders and the Birth of the FBI của David Grann.

Trong một bài đánh giá năm 2017, trang EW đã cho cuốn sách điểm A, gọi nó là “cuốn sách giàu có với một ranh giới hữu hình.” Tác phẩm của Grann đào sâu vào các vụ án tội phạm, khai thác bối cảnh lịch sử với Osage Nation và cách các đặc vụ từ một cơ quan liên bang mới mẻ đã đến vùng đất “dữ” này như thế nào.

Martin Scorsese cùng ekip đã dành một khoảng thời gian đáng kể với các nhà sử học Osage và các thủ lĩnh bộ lạc. Vị đạo diễn và đồng biên kịch Eric Roth được cho là đã viết lại kịch bản sau những cuộc gặp này, thay đổi trọng tâm câu chuyện từ sự phát triển của FBI sang văn hóa & góc nhìn của người Osage. Bộ phim là câu chuyện khi tình yêu chân thành “chạm mặt” sự phản bội không thể nói rõ của hai nhân vật chính.

Trong cuộc họp báo sau buổi ra mắt phim, thủ lĩnh hiện tại của Osage Nation cũng đã mô tả Vầng Trăng Máu là một câu chuyện về sự tin tưởng – giữa Mollie và chồng cô, cũng như Osage và thế giới bên ngoài – và sự “phản bội sâu sắc” của niềm tin đó. Ông nói: “Người dân của tôi đã phải chịu đựng rất nhiều và cho đến tận ngày nay, những ảnh hưởng đó vẫn tồn tại. Nhưng tôi có thể nói, thay mặt cho Osage, Scorsese và nhóm của anh ấy đã khôi phục lại niềm tin và chúng tôi biết rằng niềm tin đó sẽ không bị phản bội.”

Theo stylemagazine.vn