HƯƠNG CỎ MẬT - Truyện ngắn Đỗ Chu

Nhà văn Đỗ Chu

Chân Dung Kẻ Sĩ: Hương cỏ mật là truyện ngắn trong tập truyện cùng tên của nhà văn Đỗ Chu được trao Giải thưởng Nhà nước năm 2001.

Hồi cô tôi là thiếu nữ, lúc đó, tôi còn nhỏ. Cô thường rủ tôi lên bờ đê tìm cỏ mật. Tôi và cô mê mải đi dọc triền đê. Tôi nào có để ý gì đâu, chỉ loay hoay với mấy đám cỏ gà xù xì, gai góc trong khi cô tôi thì tư lự kiếm tìm.

Chợt như có gì bùng cháy trong mắt cô:

- Khảm ơi, Khảm - cô tôi gọi như reo - tìm được rồi, tìm được rồi nè!

- Đâu đâu - tôi nói rồi chạy vụt lại phía cô tôi gọi - mà chẳng biết cái cỏ đó thế nào mà cô cứ tìm mải miết thế không biết.

- Lại đây mau đi

- Chờ cháu

Tôi nói rồi đi như chạy trong khi cô tôi ngồi thụp cả xuống đất, hai tay gỡ gỡ túm cỏ mềm mượt, xanh rì.

- Này nhé! Cỏ mật, Khảm thấy không?

- Cháu thấy nhưng cháu không thấy mùi thơm gì của mật cả.

Cô tôi cười lớn rồi nâng túm cỏ mật lên tay, nâng ngang mũi tôi rồi cười:

- Này nhé! Nhắm mắt lại đi!

Tôi từ từ nhắm mắt.

- Thở thật nhẹ đi, thở nhẹ rồi hít thật nhẹ!

Tôi làm theo lời cô tôi chỉ. Lần thứ nhất.

- Cháu chẳng nghe mùi gì - tôi nhắm mắt tít.

- Thở nhẹ lần nữa đi!

- Cháu cũng chẳng nghe!

Cô tôi không nói nữa, vùng vằng ra chiều giận dỗi. Tôi vội vàng mở mắt, trong lúc vội vàng đó tôi ngửi thấy mùi hương rất ngọt, thoảng qua nhưng không sai được. Tôi hét toáng lên:

- Có một mùi thơm rất lạ!

- Nó thế nào?

Cô tôi thảng thốt ghé sát vào tôi khi tôi đang từ từ khép mí mắt. Tôi biết cô tôi chờ đợi một điều khẳng định rằng, tôi đã ngửi thấy được mùi hương cỏ mật nhưng tôi lại đang cố để nghĩ ra một sự so sánh nào đó để làm cô tôi thỏa mãn:

- Nó rất lạ!

- Đúng rồi - cô tôi nói như reo!

- Rất khó nắm bắt!

- Đúng rồi - cô tôi lại reo lên lần nữa - hay quá, Khảm nói đi, cho cô nghe cảm giác của Khảm khi ngửi hương cỏ mật!

- Cháu nghĩ nó như dâng lên từ trong lòng đất, nhưng rồi lại cũng nghĩ nó lắng xuống từ trên trời, một vị ngọt như có thể uống được!

Tôi nói rồi nằm ngửa ra đất, gối tay nhìn lên bầu trời. Cô tôi cũng vậy, hai cô cháu lặng im nằm bên nhau cho đến khi ánh mặt trời tắt hẳn. Cô đem búi cỏ mật về, ép vào những trang sổ tay mà cô cất giữ.

Hương cỏ mật
Hương cỏ mật như dâng lên từ trong lòng đất, như lắng xuống từ trên trời, một vị ngọt như có thể uống được! Ảnh Intrernet

***

Chiến tranh ác liệt nổ ra. Cô tôi xung phong đi bộ đội. Ngay lập tức cô phải vượt Trường Sơn sang Lào rồi lộn về đánh nhau ở Khe Sanh. Những bức thư cô tôi viết về ướp đầy hương cỏ mật. Bà nội tôi cầm bức thư - đã đi qua hàng trăm nơi, qua tay bao nhiêu người mới về đến đúng địa chỉ nhà tôi - khóc ngất:

- Không biết nó sống chết ra răng, chiến trường bom đạn, đã nói ở nhà lấy chồng cho tôi nhờ, cứ khăng khăng đòi ra trận.

- Thôi đi nội - tôi đón bức thư từ nội - nội đưa con đọc cho.

- Ừ, đọc đi con, đọc đi coi hắn đang ở chỗ mô con, không biết có khỏe không để mà lo chiến đấu!

- Dạ.

Tôi đón bức thư cô tôi gửi, một mùi hương cỏ mật thơm thoảng qua trong tôi. Cô tôi viết thư, chữ con gái nắn nót và có phần điệu đà:

“Gửi mẹ và Khảm!

Con đang ở Khe Sanh mẹ ạ, sau khi vượt Trường Sơn sang Lào, chúng con lại ngược về Khe Sanh. Ở rừng vất vả lắm nhưng rất vui mẹ ạ. Các anh chị ở đây luôn yêu thương và đùm bọc lẫn nhau. Ngày đêm ngày, chiến tranh cứ thế dai dẳng không dứt. Con làm cứu thương, chăm sóc thương binh ở đoạn rừng này. Các anh bị thương nhiều lắm. Nhiều đêm nhớ nhà, nhớ mẹ, nhớ Khảm, con lại viết thư nhưng không biết những bức thư con gửi có đến được tay mẹ hay không. Nếu nó đến được tay mẹ thì hãy tin rằng, con bình yên mẹ nhé. Mùi hương cỏ mật của quê nhà luôn bên con, nghe ngọt như mùi trầu của mẹ và mùi mồ hôi của Khảm.

Khảm cố gắng học tốt cháu nhé. Lớn lên cháu sẽ là nhà văn. Cháu sẽ được đi học và không phải ra trận như cô bây giờ nữa”.

Hương cỏ mật
Cô tôi đi bộ đội, để lại nơi quê nhà nỗi ngóng trông của nội. Ảnh Internet

Tôi gấp bức thư lại rồi bỏ vào trong chiếc hộp sắt gọn gàng. Hộp thư chứa đầy những bức thư của cô tôi. Trong mỗi bức thư gửi về nhà, cô toàn kể chuyện chiến trường, chuyện bom đạn gầm rú... nhưng từ lá thư của cô lại tỏa ra thứ hương thơm của sự bình yên, của cuộc sống vĩnh cửu, của đất đai mùa màng và cả của sự hứa hẹn trở về... Điều đó khiến tôi tin là cô tôi không bao giờ hy sinh cả.

***

Một buổi chiều bình yên. Hôm đó, nắng quái ráng đỏ cả bờ đê và đám cỏ may cháy vàng. Tôi thả trâu ven đê và nằm dài riu riu mắt, gối đầu lên đám cỏ mật vừa tìm được. Chợt tôi nghe tiếng gọi đò thất thanh từ bên kia sông:

- Đò ơi! Đò ơi! Đò ơi!

Tôi vùng dậy bàng hoàng. Như không tin vào mắt mình nữa, bên kia sông là hai người bộ đội đang vẫy gọi đò. Một nam và một nữ. Người đàn ông đi nạng tập tễnh bước ra ngoài mép nước. Con thuyền chòng chành sang sông.

Tôi đứng trân trân mất một lúc. Búi cỏ mật trên tay trở nên vụng về. Rồi như có ai xúi, tôi chạy ngay xuống bến:

- Cô Thao.

- Khảm, Khảm ơi!

Tiếng kêu vọng lại của cô làm tôi chùng lòng. Nội tôi ốm lâu rồi, nằm mê man cứ ngóng tin cô hằng ngày. Những bức thư của tôi gói đầy cỏ mật bặt tin không trở lại. Sợ nội buồn, ngày nào tôi cũng lấy lá thư cũ, đọc đi rồi đọc lại cho nội. Giờ thì thôi không cần nữa, cô tôi đã thật sự trở về. Không phải tưởng tượng đâu xa xôi, rõ ràng hương cỏ mật đang tan nhanh trong không khí rất ngọt. Hình như nó lửng lơ từ trên tóc cô tôi tỏa ra vậy.

Đỗ Chu

Cùng tác giả:

MỘT LOÀI CHIM TRÊN SÓNG